PÓŁDZWIECZNA SPÓŁGŁOSKA

ang. partially voiced consonant , devoiced consonant Spółgłoski półdźwięczne artykulacyjnie charakteryzują się obecnością drgań fałdów głosowych lub, z punktu widzenia fonetyki akustycznej, obecnością niskoczęstotliwościowych składowych harmonicznych...

POWIĄZANIE

zob. LINK

POSTĘPOWANIE LOGOPEDYCZNE

zob. TERAPIA LOGOPEDYCZNA

PORAŻENIE KRTANI

zob. LARYNGOPLEGIA

POPRZEDZANIE SEMANTYCZNE

/TOROWANIE SEMANTYCZNE/ ang. semantic priming grec. sema ‘znak’; łac. primus ‘pierwszy’ Jeden z rodzajów torowania, tj. wpływu poprzedzającego kontekstu na szybkość rozpoznawania ujrzanego lub usłyszanego słowa. Badania psycholingwistyczne dowodzą, że...

POPRZECZNE WADY SZCZĘKOWO – ZGRYZOWE

Poprzeczne wady szczękowo-zgryzowe dzielą się na: Zgryz krzyżowy (łac. vestibulocclusio ) – charakterystyczną cechą tej nieprawidłowości jest zachodzenie części łuku dolnego na łuk górny; wada ta jest często powiązana z przesunięciem linii środka...

POŁYKANIE WISCERALNE

zob. POŁYKANIE NIEMOWLĘCE

POŁYKANIE TRZEWNE

zob. POŁYKANIE NIEMOWLĘCE

POŁYKANIE SOMATYCZNE

zob. POŁYKANIE DOJRZAŁE

POŁYKANIE NIEMOWLĘCE

/POŁYKANIE TRZEWNE, POŁYKANIE INFANTYLNE, POŁYKANIE WISCERALNE/ łac. viscera ‘wnętrzności, brzuch, wnętrze’ Ten typ połykania ma charakter odruchu bezwarunkowego, wyzwalanego odruchem ssania. Aktywizuje się, gdy porcja pokarmu wypełni tylną część jamy...

POŁYKANIE INFANTYLNE

zob. POŁYKANIE NIEMOWLĘCE

POŁYKANIE DOROSŁE

zob. POŁYKANIE DOJRZAŁE

POŁYKANIE DOJRZAŁE

/POŁYKANIE DOROSŁE, POŁYKANIE SOMATYCZNE/ Typ połykania, który powinien pojawić się u dziecka w wieku ok. 3 lat. U 10-15% populacji nie wykształca się, notuje się wówczas patologicznie przetrwałe połykanie niemowlęce. Cechami dojrzałego połykania są:...

POLISEMIA

/WIELOZNACZNOŚĆ/ ang. polysemy , niem. Polysemie , fr. polys ѐmie , ros. полиемия grec. polys ‘liczny’ + sema ‘znak’ Zjawisko polegające na występowaniu w języku jednostek (przede wszystkim wyrazów) wieloznacznych. Przykładami wyrazów polisemicznych w...

POLIP FAŁDU GŁOSOWEGO

zob. POLIP KRTANI

POLIMORFIZM GŁOSEK

/ARTYKULACYJNE POLE GŁOSEK/ Możliwość wymawiania tej samej głoski w różny sposób przez różnych użytkowników danego języka. Właściwość ta wynika z elastyczności i ruchliwości narządów mowy. W każdej społeczności językowej przeważa pewien ustalony sposób...

POLA PIERWSZO-, DRUGO- I TRZECIORZĘDOWE

/ POLA PIERWSZORZĘDOWE – POLA, OKOLICE PROJEKCYJNE; POLA DRUGORZĘDOWE – OKOLICE KOJARZENIOWE, ASOCJACYJNE, WTÓRNE, POLA GNOSTYCZNE; POLA TRZECIORZĘDOWE - OKOLICE NAKŁADANIA SIĘ, ASOCJACYJNE WYŻSZEGO RZĘDU, WŁAŚCIWE POLA ASOCJACYJNE/ ang. primary...

POLA CZUCIOWE

ang. sensory areas Pola czuciowe (sensoryczne) są obszarami kory mózgowej, które odbierają i przetwarzają informacje pochodzące ze zmysłów. W pierwotnych polach czuciowych dokonywana jest wstępna analiza bodźców zmysłowych o określonej modalności. Pola...

POJĘCIE

ang. concept, idea, notion łac. conceptus ‘pojęcie, myśl, wyobrażenie’; grec. idea ‘wygląd, wyobrażenie’ W ujęciu psychologicznym jedna z form reprezentacji umysłowych, tj. niewerbalnych postaci wiedzy będącej rezultatem poznania (do reprezentacji...

PODWÓJNA ARTYKULACJA JĘZYKA

zob. DWUSTOPNIOWOŚĆ JĘZYKA

PODWOJENIE SPÓŁGŁOSEK

zob. GEMINACJA

PODŚLUZÓWKOWY ROZSZCZEP PODNIEBIENIA

ang. submucous cleft palate Jeden z rodzajów rozszczepu podniebienia wtórnego, jeśli w typologii rozszczepów korzysta się z kryterium związanego z embriologią, lub – gdy korzysta się z kryterium anatomicznego typologii rozszczepów – jeden z rodzajów...

PODPARCIE ODDECHOWE

/APPOGGIO/ Specyficzna technika oddechowa wypracowana na gruncie wokalistyki, następnie przeniesiona do logopedii i foniatrii. Jest aktem wyjątkowym i nie przypomina żadnej innej czynności ruchowej człowieka. Jej celem jest wydłużenie fazy wydechowej,...

PODNIEBIENNY

zob. PALATALNY

PODNIEBIENIE WYSOKIE

zob. PODNIEBIENIE GOTYCKIE

PODNIEBIENIE TWARDE

zob. PODNIEBIENIE

PODNIEBIENIE NADMIERNIE WYSKLEPIONE

zob. PODNIEBIENIE GOTYCKIE

PODNIEBIENIE MIĘKKIE

zob. PODNIEBIENIE

PODNIEBIENIE GOTYCKIE

/PODNIEBIENIE WYSOKIE, NADMIERNIE WYSKLEPIONE/ Podniebienie twarde nadmiernie wysklepione i wąskie. Jego wystąpienie może utrudniać karmienie dziecka w okresie noworodkowym i niemowlęcym, powodując problemy w szczelnym dociskaniu piersi. Przy...

PODNIEBIENIE

/PODNIEBIENIE MIĘKKIE, PODNIEBIENIE TWARDE/ łac. palatum Górna ściana jamy ustnej, oddzielająca ją od jamy nosowej, wyścielona błoną śluzową. Dzieli się na podniebienie twarde (łac. palatum durum ) oraz podniebienie miękkie (łac. palatum molle = velum...

PODEJŚCIE INTERAKCYJNE RODZIC-DZIECKO W JĄKANIU

zob. PALIN PCI

PODEJŚCIE BEZPOŚREDNIE W JĄKANIU U DZIECI

zob. LIDCOMBE PROGRAM

POCZUCIE JĘZYKOWE

/INTUICJA JĘZYKOWA/ ang. sense of language z łac. sentire ‘czuć, odczuwać’, lingua ‘język’ Jeden z przejawów świadomości językowej. Pojęcie wyróżniane już przez starożytnych gramatyków greckich jako przeciwstawne wobec praktyki językowej, użycia...

POALKOHOLOWE ZABURZENIA NEUROROZWOJOWE

zob. ARND

PŁODOWY ZESPÓŁ ALKOHOLOWY

zob. FAS

PLOZJA

/WYBUCH/ ang. plosion , burst Zjawisko fonetyczne, które występuje w artykulacji spółgłosek zwartych w wyniku nagłego uwolnienia skompresowanego powietrza. Podczas plozji tworzy się krótki dźwięk o charakterze wybuchu w formie jednego lub kilku...

PLIK

ang. file Uporządkowany zbiór danych zapisany w systemie plików (ang. file system – metoda przechowywania plików), stanowiący dla użytkownika systemu operacyjnego całość o skończonej długości. Nazwa pliku nie jest jego częścią, lecz jest przechowywana...

PISMO ZWIERCIADLANE

zob. PISMO LUSTRZANE

PISMO LUSTRZANE

/PISMO ZWIERCIADLANE/ ang. mirror writing Wiąże się ze specjalnym sposobem zapisu tekstu, dokonywanym od prawej do lewej strony, z odwróceniem każdej zapisywanej litery w taki sposób, że zyskuje ona, a także całość zapisywanego tekstu, formę swojego...

PISMO GŁOSKOWE

zob. PISMO ALFABETYCZNE

PISMO FONOLOGICZNE

zob. PISMO ALFABETYCZNE

PISMO ALFABETYCZNE

/PISMO FONOLOGICZNE/ ang. segmental writing system , alphabet od rzeczownika alfabet Pismo, w którym poszczególnym fonemom/głoskom odpowiadają określone znaki graficzne (litery). Istnieją dwa rodzaje pisma alfabetycznego: pismo głoskowe i starsze od...

PISMO

ang. writing system , handwriting 1) System znaków graficznych służący do zastąpienia lub utrwalenia języka mówionego; substancja graficzna języka pisanego, stanowiącego wtórną wersję języka mówionego. Wtórną wersją tak rozumianego pisma jest pismo...

PIERWOTNE OTĘPIENIE DYSFATYCZNE

zob. AFAZJA PIERWOTNA POSTĘPUJĄCA

PHONOPONOSIS

zob. CZYNNOŚCIOWE ZABURZENIA GŁOSU

PHONONEUROSIS

zob. CZYNNOŚCIOWE ZABURZENIA GŁOSU

PĘCZEK GESCHWINDA

zob. PĘCZEK ŁUKOWATY

PĘCZEK ŁUKOWATY

/PĘCZEK GESCHWINDA/ ang. arcuate fascicle , AF łac. fasciculus arcuatus Wiązka włókien kojarzeniowych, łącząca boczną część płata skroniowego z dolną częścią kory czołowej, przebiegająca w sąsiedztwie ciała migdałowatego, przedmurza i wyspy. Jest jedną...

PERCEPCJA SŁUCHOWA

Proces rozpoznawania, różnicowania, zapamiętywania, analizowania i syntetyzowania dźwięków. Na percepcję słuchową składają się: słuch fizjologiczny – możliwość odbioru bodźców akustycznych z otoczenia za pomocą narządu słuchu, słuch fonemowy – zdolność...

PERCEPCJA

zob. GNOZJA

PEDOLINGWISTYKA

zob. LINGWISTYKA EDUKACYJNA

PAUZA PSYCHOLOGICZNA

ang. psychological pause grec. psukhe ‘dusza, duch’ (dawn. ‘oddech’), logos ‘mowa, rozum’, pausis ‘zatrzymanie się, zaprzestanie’ Pauza umotywowana semantycznie, służąca wydzielaniu z wypowiedzi ważniejszych słów czy wyrażeń i podnosząca ekspresywność...

PAUZA LOGICZNA

ang. logical pause z gr. logikos ‘zgodny z rozumowaniem’, pausis ‘zatrzymanie się, zaprzestanie’ Pauza, która służy skoncentrowaniu uwagi odbiorcy na występujących po niej wyrazach (inaczej: cezura, średniówka) lub wyodrębnia z wypowiedzi struktury...

PAUZA

ang. pause grec. pausis ‘zatrzymanie się, zaprzestanie’ Zróżnicowana pod względem formalnym i funkcjonalnym rzeczywista lub potencjalna przerwa w wypowiedzi słownej. Składnik prozodycznego, semantycznego i stylistycznego ukształtowania tekstu...

PATOLOGICZNIE ZWOLNIONE TEMPO MOWY

zob. BRADYLALIA

PATOLOGICZNE SPOWOLNIENIE MÓWIENIA

zob. BRADYLALIA

PASMO PRZENOSZENIA

zob. PASMO

PASMO CZĘSTOTLIWOŚCI

zob. PASMO

PASMO

/PASMO CZĘSTOTLIWOŚCI, PASMO PRZENOSZENIA/ ang. band, ~ częstotliwości - frequency band Słowo oznaczające pewien określony lub wybrany zakres jakiegoś zjawiska fizycznego lub grupę szeregu podobnych rzeczy zwykle wyróżniających się pewnym stopniem...

PAROKSYTONON

/PAROKSYTONEZA/ ang. paroxytone grec. paroksytonon – w gramatyce greckiej wyraz z akcentem akutowym na ostatniej sylabie Termin zaczerpnięty z gramatyki greckiej, oznaczający wyraz z akcentem akutowym na ostatniej sylabie, charakteryzującej się...

PAROKSYTONEZA

zob. PAROKSYTONON

PARASYGMATYZM

ang. parasigmatism , niem. Parasigmatismus , fr. parasigmatisme , ros. парасигматизм łac. parasigmatismus (z grec. para ‘obok, koło’; łac. sigmatismus ) Jeden z rodzajów sygmatyzmu. Zaburzenie mowy (dyslalia) polegające na wymawianiu zamiast głoski lub...

PARAROTACYZM

/ZAMIENIANIE GŁOSKI [R] NA INNĄ, ZASTĘPOWANIE GŁOSKI [R] INNĄ/ ang. pararhotacism , niem. Pararhotazismus , fr. rhotacisme , ros. Параротацизм łac. pararhotacismus (z grec. para ‘obok, koło’), rhotacismus ‘nieprawidłowa wymowa głoski [r]) Jeden z...

PARAPHRASIA PRAECEPS

zob. BATARYZM

PARALAMBDACYZM

/PARALAMBDACISMUS, ZAMIENIANIE GŁOSKI [l] NA INNĄ, ZASTĘPOWANIE GŁOSKI[l] INNĄ, REALIZOWANIE FONEMU /l/ JAKO INNY FONEM/ ang. paralambdacism , niem. Paralambdazismus , fr. paralambdacisme , ros. параламбдацизм łac. paralambdacismus (z grec. para ‘obok,...

PARALAMBDACISMUS

zob. PARALAMBDACYZM

PARALALIA

ang. pararalia , niem . Paralalie , fr. paralalie , ros. паралалия łac. paralalia (grec. para ‘obok, koło’, lalia ‘mowa, gadanie, mówienie, sposób mówienia’) Jedna z trzech form dyslalii, obok mogilalii i dyslalii właściwej (deformacji). Polega na...

PARAGRAFIA

ang. paragraphia grec. para ‘przy, obok, poza czym’, grapho ‘piszę’ Termin niejednoznaczny, rozmaicie pojmowany w logopedii, medycynie, neuropsychologii. Najwęższe jego znaczenie można odnaleźć w korelacyjnej klasyfikacji zaburzeń słownego i pisemnego...

PARAFUNKCJE

/CZYNNOŚCI NIETYPOWE/ ang. parafunction , niem. Parafunktion Szkodliwe nawyki wykonywane często nieświadomie i bez zamierzonego celu. Do najczęstszych parafunkcji, mających szkodliwy wpływ na narząd żucia, należą: ssanie (zazwyczaj smoczka, palca,...

PANEL STEROWANIA

zob. PANEL

PANEL KONTROLNY

zob. PANEL

PANEL

/PANEL KONTROLNY, PANEL STEROWANIA/ ang. panel, control panel W technice przednia część jakiegoś urządzenia zawierająca elementy sterownicze. W informatyce aplikacja spotykana w systemach Windows (Microsoft) pod nazwą Panel sterowania. W aplikacji tej...

PALUSZKOWE ZABAWY

ang. Finger plays Paluszkowe zabawy to interesująca forma zabawy z dzieckiem. Angażują one nie tylko dziecko, ale i dorosłego. Podejmuje on zabawę z dzieckiem, które jeszcze samo nie umie mówić, ale reaguje na słowo i dotyk nawet głośnym śmiechem,...

PALIN PCI

/INTERAKCYJNA METODA TERAPII JĄKANIA WCZESNODZIECIĘCEGO, PODEJŚCIE INTERAKCYJNE RODZIC–DZIECKO W JĄKANIU U DZIECI / ang. Intervention for Early Childhood Stammering Palin PCI approach ang. PCI (z ang. p arent-child interaction) ‘rodzic’; ‘dziecko’;...

PALATOLALIA

/ZABURZENIA MOWY W ROZSZCZEPIE PODNIEBIENIA/ ang. palatolalia, palatophonia Tradycyjnie w logopedii terminem palatolalia określa się zaburzenia realizacji fonemów wynikające z rozszczepu podniebienia. Wskazuje się przy tym w szczególności na nosowanie...

PALATOGRAM 63

PALATOGRAM 62

PALATOGRAM 61

PALATOGRAM 60

PALATOGRAM 59

PALATOGRAM 58

PALATOGRAM 57

PALATOGRAM 56

PALATOGRAM 55

PALATOGRAM 54

PALATOGRAM 53

PALATOGRAM 52

PALATOGRAM 51

PALATOGRAM 50

PALATOGRAM 49

PALATOGRAM 48

PALATOGRAM 47

PALATOGRAM 46

PALATOGRAM 45

PALATOGRAM 44

PALATOGRAM 43

PALATOGRAM 42

PALATOGRAM 41

PALATOGRAM 40

PALATOGRAM 39