ang. paragraphia
grec. para ‘przy, obok, poza czym’, grapho ‘piszę’
Termin niejednoznaczny, rozmaicie pojmowany w logopedii, medycynie, neuropsychologii. Najwęższe jego znaczenie można odnaleźć w korelacyjnej klasyfikacji zaburzeń słownego i pisemnego porozumiewania się Leona Kaczmarka – paragrafia jest tutaj rodzajem kakografii. Paragrafia, jako odpowiednik paralalii, polega na zamienianiu lub dodawaniu liter podczas pisania (w czytaniu odpowiada jej paraleksja).
W neuropsychologii i medycynie paragrafia jest rozumiana jako zaburzenie pisma polegające na opuszczaniu, zastępowaniu, przestawianiu liter (a nawet szerzej wyrazów), w wyniku uszkodzeń mózgu lub zaburzeń psychicznych. W afazjologii jest traktowana jako zaburzenie pisma towarzyszące afazji. W psychologii mianem paragrafii określa się też nawykowe niewłaściwe wstawianie słów w piśmie.
Zob. także: KAKOGRAFIA
Literatura:
L. Kaczmarek: Korelacyjna klasyfikacja zaburzeń słownego i pisemnego porozumiewania się, „Logopedia” 1977, t. 12, s. 5–13.
L. Kaczmarek: Rewalidacja dzieci i młodzieży z zaburzeniami mowy, [w:] Pedagogika rewalidacyjna, red. A. Hulek, Warszawa 1980, s. 270–302.
A.S. Reber: Słownik psychologii, Warszawa 2002.
E.M. Szepietowska: Badanie neuropsychologiczne: procedura i ocena, Lublin 2000.
