/ROZSZCZEPIENIE WARGI I WYROSTKA ZĘBODOŁOWEGO/
ang. cleft of primary palate
Rozszczep w obrębie wargi górnej i wyrostka zębodołowego. Generalnie polega na częściowym lub całkowitym przerwaniu ciągłości elementów anatomicznych wargi górnej i wyrostka zębodołowego, przy czym nie ma rozszczepów wyrostka zębodołowego bez rozszczepu wargi, co wynika z danych dotyczących kształtowania się wargi i wyrostka zębodołowego w okresie embriogenezy.
Użycie nazwy rozszczep podniebienia pierwotnego ma związek z typologią Desmonda Kernahana i Richarda Starka, którzy opracowali podział rozszczepów, uwzględniając odrębności embriologiczne podniebienia pierwotnego i wtórnego, a za granicę przyjęli otwór przysieczny. Wyróżnili oni: rozszczepy podniebienia pierwotnego, rozszczepy podniebienia wtórnego, rozszczepy podniebienia pierwotnego i wtórnego. Zgodnie z tą typologią rozszczepy podniebienia pierwotnego mogą mieć charakter jednostronny (lewostronny, prawostronny), obustronny i środkowy. Mogą mieć także charakter całkowity i częściowy.
W typologii Ottona Kriensa całkowity rozszczep podniebienia pierwotnego określany jest za pomocą symbolu LA- lub -AL, w zależności od tego, czy występuje po stronie prawej, czy lewej (zapis literowy odczytuje się jak zdjęcie radiologiczne). Z kolei rozszczep wargi oznacza się za pomocą symbolu L- lub -L, w zależności od stronności. Zaburzenia anatomiczne występujące przy rozszczepie podniebienia pierwotnego, obejmując wargę górną i wyrostek zębodołowy, wpływają na możliwość domknięcia dwuwargowego podczas oddychania, mimikę twarzy, możliwość objęcia brodawki podczas ssania piersi.
Leczenie tego typu rozszczepu polega na operacji chirurgicznej, a także na leczeniu ortodontycznym, gdyż zazwyczaj w grupie osób z tym typem rozszczepu występują wady zgryzu. Zaburzenia mowy nie są tak intensywne jak w przypadku rozszczepów obejmujących oprócz wargi i wyrostka zębodołowego także podniebienie twarde i miękkie.
Literatura:
J. Bardach: Rozszczepy wargi górnej i podniebienia, Warszawa 1967.
II konferencja robocza – rehabilitacja mowy. Rozszczep wargi i podniebienia, red. Z. Dudkiewicz, Warszawa 1996.
I konferencja robocza – dokumentacja. Rozszczep wargi i podniebienia, red. Z. Dudkiewicz, Warszawa 1996.
Mowa pacjenta z rozszczepem podniebienia. Szkice foniatryczno-logopedyczne, red. M. Hortis-Dzierzbicka, E. Stecko, Warszawa 2005.
D. Pluta-Wojciechowska: Mowa dzieci z rozszczepem wargi i podniebienia, Kraków 2011.
