grec. metron ‘miara’
Czynnik porządkujący grupy rytmiczne w muzyce za pomocą regularnie powtarzających się akcentów metrycznych. Akcenty te podkreślają dźwięki o pewnym określonym położeniu w stosunku do dźwięków sąsiednich i są punktem oparcia dla rytmu.
Metrum w utworze odzwierciedlają takty, czyli odcinki tekstu muzycznego zawierające ściśle określoną sumę wartości nut i pauz. Sumę tę wskazuje oznaczenie taktowe, czyli liczby napisane na pięciolinii jedna nad drugą, po kluczu i znakach przykluczowych. Górna wartość określa liczbę jednostek miarowych w takcie, a dolna określa, jakie to jednostki (np. dwie czwarte oznacza, że w takcie mają być wartości w sumie równe dwóm ćwierćnutom). Jednostką miarową może być cała nuta, półnuta, ćwierćnuta, ósemka, szesnastka lub trzydziestodwójka.
W metrum dwumiarowym, np. w marszu, gdzie liczy się na dwa, akcent naturalny przypada zawsze na „raz”. W metrum trójmiarowym, np. w walcu, gdy liczy się na trzy, akcent również przypada na „raz”. W muzyce popularnej oraz dla dzieci najczęściej stosuje się metrum cztery czwarte, trzy czwarte, dwie czwarte. W muzyce współczesnej stosuje się też metrum mieszane, zmieniające się co parę taktów, a nawet w tym samym takcie.
Metrum wyznacza naturalny puls utworu.
Literatura:
J. Habela: Słowniczek muzyczny, Warszawa 1988.
F. Wesołowski: Zasady muzyki, Kraków 1986.
