ang. phrasing
grec. phrásis ‘mówienie, mowa; wyrażenie, zwrot’
Polega na dostosowaniu zmian wysokości głosu do struktury frazy. Wiąże się z lingwistycznymi funkcjami intonacji – segmentacją, wskazywaniem za pomocą kadencji lub antykadencji określonego rodzaju wypowiedzenia, udziałem zmian wysokości głosu w tworzeniu akcentu leksykalnego i frazowego (akcent emocjonalny, logiczny, zdaniowy).
Odpowiednie frazowanie uwydatnia strukturę semantyczno-syntaktyczną frazy. We frazie wyróżnia się jeden ośrodek, stanowiący jej centrum informacyjne, znajdujący się w większości nienacechowanych wypowiedzeń na końcu frazy. W wypowiedzeniach nacechowanych często występuje jego przesunięcie na inną, wcześniejszą pozycję. Centrum semantyczne frazy jest zaznaczane w mowie najczęściej poprzez znaczną zmianę wysokości głosu.
Frazowanie umożliwia również segmentację frazy, czyli podział na części za pomocą różnic wysokości głosu, jego natężenia, tempa mówienia i pauz, rozmieszczenia akcentów leksykalnych, zdaniowych, logicznych, emocjonalnych, retorycznych, przez co ułatwia odbiór wypowiedzi, wpływa na jej wyrazistość i estetykę. Służy także wyrażaniu emocji oraz intencji mówiącego.
Zob. także: AKCENT EMOCJONALNY, AKCENT LOGICZNY, AKCENT ZDANIOWY, FRAZA, INTONACJA, PROZODIA
Literatura:
G. Demenko: Analiza cech suprasegmentalnych języka polskiego na potrzeby technologii mowy, Poznań 1999.
L. Dukiewicz: Fonetyka, [w:] Gramatyka współczesnego języka polskiego. Fonetyka i fonologia, red. H. Wróbel, Kraków 1995, s. 7–103.
S. Karolak: Grupa składniowa (syntagma, fraza), [w:] Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red, K. Polański, Wrocław–Warszawa–Kraków 1999, s. 227–229.
I. Sawicka: Fonologia, [w:] Gramatyka współczesnego języka polskiego. Fonetyka i fonologia, red. H. Wróbel, Kraków 1995, s. 105–195.
B. Toczyska: Głośno i wyraźnie. 9 lekcji dobrego mówienia, Gdańsk 2007.
