Tworzenie wspólnego pola uwagi to umiejętność skupiania uwagi na tych samych obiektach z drugą osobą. Jest to jeden z elementów niezbędnych do rozwoju komunikacji.- Prawidłowo rozwijające się dziecko jest początkowo zainteresowane osobami z najbliższego otoczenia.
Obserwuje ono twarze innych osób i wchodzi w interakcję z nimi. To pozwala mu przyjmować rolę odbiorcy i nadawcy, co jest niezbędne podczas rozwijania komunikacji. Już w 9. miesiącu życia dziecko jest zdolne do tworzenia wspólnego pola uwagi. Ta umiejętność uwarunkowana biologicznie pozwala dziecku uczyć się i wpływa na jego rozwój w wielu sferach, począwszy od rozwoju ruchowego, przez poznawczy i rozwój mowy, aż od emocjonalno-społecznego. Budując wspólne pole uwagi, dziecko ma możliwość obserwowania i naśladowania. Dzięki neuronom lustrzanym jest ono zdolne do połączenia obserwowanych zachowań z własnymi.
Jak budować wspólne pole uwagi z dzieckiem?
Sytuacje, aktywności i zabawy z małym dzieckiem pozytywnie wpływające na budowanie wspólnego pola uwagi:
-
interakcje twarzą w twarz z niemowlęciem,
-
przytulanie, dotykanie dziecka,
-
reagowanie na jego komunikaty niewerbalne (gesty, mimikę, spojrzenie),
-
reagowanie na płacz i wydawane dźwięki,
-
nazywanie tego, co znajduje się wokół dziecka oraz tego, co mu pokazujemy,
-
nazywanie czynności, które wykonujemy podczas pielęgnowania dziecka,
-
prezentowanie dziecku przedmiotów na wysokości twarzy dorosłego, a następnie ich oddalanie,
-
przenoszenie wzroku z dziecka na przedmiot i odwrotnie,
-
wskazywanie przez dorosłego palcem przedmiotów,
-
wyraźna ekspresja mimiczna dorosłego,
-
przesadne werbalizacje dorosłego (np. O! – zachwycanie się),
-
opowiadanie o tym, czym jest zainteresowane lub co wskazuje dziecko,
-
wspólne oglądanie książeczek oraz wskazywanie i nazywanie obrazków,
-
wspólna zabawa na dywanie,
-
zabawy atrakcyjnym przedmiotem (np. miską z wodą, zegarkiem itp.),
-
zabawa „A ku ku”, zakrywanie swojej głowy chustą, szalem, itp.
Co robić, gdy dziecko nie rozwija się prawidłowo?
Dzieci rozwijające się prawidłowo prezentują odpowiedni mechanizm dzielenia uwagi, najpierw z najbliższymi osobami, potem także z innymi. Mają one także wrodzoną zdolność rozumienia sygnałów emocjonalnych oraz nawiązywania relacji społecznych. Brak tej umiejętności powinien skłonić rodziców do wizyty u specjalisty, który oceni rozwój dziecka, przeprowadzi badanie, postawi diagnozę neurologopedyczną i udzieli wskazówek dotyczących wspierania prawidłowego rozwoju bądź skieruje na odpowiednią terapię.