ang. articulator
Urządzenie stosowane w praktyce stomatologicznej zarówno do diagnostyki, jak i leczenia. Służy do naśladowania ruchów żuchwy oraz ustalenia wzajemnych relacji między szczęką i żuchwą.
W praktyce parametry pomiarowe relacji obuszczękowych mają zastosowanie w diagnostyce warunków okluzyjnych, służą do rekonstrukcji uzębienia za pomocą protez stałych i ruchomych oraz są pomocne przy planowaniu i wykonywaniu aparatów ortodontycznych. Artykulator swoją budową imituje warunki anatomiczne człowieka. Dane kliniczne przenosi się do niego z przyrządów pomiarowych zwanych łukami pomiarowymi (twarzowymi), które montuje się bezpośrednio na twarzy pacjenta.
Łuk twarzowy jest zbudowany z ramienia poziomego, sięgającego od jednego do drugiego otworu słuchowego zewnętrznego, które można dowolnie rozsunąć, oraz z konstrukcji dolnej w kształcie widelca. Elementem stabilizującym konstrukcję górną z boku są plastyczne, silikonowe oliwki, które wkłada się do otworów słuchowych. Oparciem dla ramienia z przodu jest wspornik nosowy, który opiera się o nasadę nosa. Do konstrukcji górnej, z przodu, dołączony jest wspornik z widelcem (jest to rodzaj metalowej łyżki w kształcie łuku zębowego), na którym, po włożeniu do ust, uzyskuje się odwzorowanie (odciski) wierzchołków guzków w łuku górnym. Pomiarów dokonuje się jednoczasowo, mając umieszczony na twarzy łuk górny wraz z łukiem dolnym umieszczonym w ustach pacjenta. Aby przenieść wszystkie dane do artykulatora, konieczne jest pobranie wycisków szczęki i żuchwy badanego pacjenta. Po pobraniu wycisków z mas alginatowych otrzymuje się dwa plastyczne modele, które zamienia się na gips. Powstaje odwzorowanie dolnego i górnego łuku, które z danymi z badania klinicznego za pomocą łuku twarzowego będą umieszczone w artykulatorze i wykorzystane do analizy uzyskanych danych. Do symulacji warunków anatomicznych pacjenta w artykulatorze stosuje się dane pomiarowe uzyskane z łuku twarzowego oraz dwa modele szczęki i żuchwy, które uzyskuje się, pobierając wyciski łuku górnego i dolnego bezpośrednio od badanego pacjenta.
Literatura:
Zarys współczesnej ortodoncji. Podręcznik dla studentów i lekarzy dentystów, red. I. Karłowska, Warszawa 2009.
S. Majewski: Gnatofizjologia stomatologiczna. Normy okluzji i funkcje układu stomatognatycznego, Warszawa 2009.
