ang. infantile aphasia, fr. aphasie infantile
grec. phásis ‘wypowiedź’, łac. phasia ‘mowa’; grec. a- ‘brak’; łac. aphasia ‘niemota’
Zaburzenia mowy, które wystąpiły u dzieci w okresie postlingwalnym – po 6. roku życia w związku z uszkodzeniem struktur korowych mózgu dominującej półkuli w obrębie obszaru mowy. Skutkiem uszkodzenia ukształtowanego funkcjonalnie mózgu jest rozpad nabytych wcześniej czynności językowych, dezintegracja mowy. Objawy zaburzeń mocniej niż w przypadku alalii i niedokształcenia mowy o typie afazji korelują z lokalizacją uszkodzenia struktur mózgowych. W związku z tym, że w przypadkach afazji dziecięcej rozwój systemu językowego został zakończony, to w wyniku uszkodzenia mózgu zwykle następuje utrata lub zaburzenie niektórych tylko sprawności językowych, zaburzenia mowy mają specyficzny charakter tworząc określone paradygmaty objawów, odpowiadające typom afazji opisywanym u dorosłych.
Afazja dziecięca nie różni się szczególnie od afazji osób dorosłych pod względem patomechanizmu, lokalizacji uszkodzenia mózgu, a także objawów, jednak istotne różnice dotyczą dynamiki ustępowania trudności oraz rokowań – skutki uszkodzeń mózgu rozwijającego się łatwiej poddają się rehabilitacji. Plastyczność i możliwości kompensacyjne mózgu rozwijającego się pozwalają stawiać w przypadku dzieci bardziej optymistyczne rokowania. Remisja mowy następuje szybciej i pełniej niż u dorosłych, często w sposób spontaniczny. W przeciągu kilku tygodni lub miesięcy od zachorowania możliwy jest nawet zupełny powrót funkcji językowych, co niezwykle rzadko obserwuje się u dorosłych.
Literatura:
A. Herzyk: Afazja i mutyzm dziecięcy. Wybrane zagadnienia diagnozy i terapii, Lublin 1992.
Z. Kordyl: Psychologiczne problemy afazji dziecięcej, Warszawa 1968.
J. Panasiuk: Zaburzenia mowy u dzieci chorych neurologicznie – diagnoza i terapia logopedyczna, [w:] Różne aspekty opóźnionego rozwoju mowy, red. B. Cyl, Katowice 2010, s. 30–69.
J. Panasiuk: Standard postępowania logopedycznego w afazji, „Logopedia” 2008, t. 37, s. 255–278.
Zaburzenia mowy u dzieci, red. J. Szumska, Warszawa 1982.
