Jąkanie u dziecka to poważny problem, który może prowadzić do odczuwania stresu w codziennych sytuacjach, zablokowania lub spowolnienia rozwoju mowy, a w konsekwencji do zamknięcia się w sobie i izolacji. Na szczęście istnieją skuteczne metody leczenia jąkania, które zawsze działają lepiej w połączeniu ze wspierającym otoczeniem – rodziną i szkołą.
Czym charakteryzuje się jąkanie u dzieci?
Jąkanie z reguły pojawia się między 3 a 5 r.ż., czyli u dzieci uczących się mówić. W większości przypadków samoistnie zaniknie, w innych będzie się pogłębiać. Jąkanie może przybierać różne formy, polegające na przykład na powtarzaniu lub przeciąganiu dźwięków, robieniu zbyt długich przerw podczas mówienia, wypowiadaniu się zbyt szybko lub zbyt wolno albo nieuzasadnionych zmianach tempa wypowiedzi, powracaniu do słów i poprawianiu ich wymowy. Jąkanie pojawia się w sytuacjach stresowych, kiedy dziecko nie czuje się pewnie, ale bywa, że uaktywnia się, kiedy dziecko jest podekscytowane i szczęśliwe. Stopień zaawansowania tego zaburzenia mowy określa się jako łagodny, umiarkowany, znaczny lub głęboki. W łagodnym dziecko ma problem z 2-5 proc. słów, robi sporadyczne przerwy w mówieniu, jąkaniu nie towarzyszą inne typowe symptomy. Stopień głęboki charakteryzuje się pomijaniem ok. 25 proc. słów, robieniem częstych i długich przerw oraz pojawianiem się nerwowych tików, czerwienienia się, mrużenia oczu itp.
Przyczyny jąkania u dzieci oraz terapia
Przyczyny jąkania nadal nie zostały do końca zbadane. Na jego pojawienie wpływają czynniki m.in. środowiskowe, genetyczne, psychologiczne i neurologiczne. Innymi słowy, niektóre dzieci mają predyspozycje do wystąpienia tego zaburzenia mowy. Wyzwolić jąkanie mogą trudne wydarzenia, z którymi dziecko sobie nie radzi, utrzymujący się stres lub lęk, ale też nieprawidłowa wymowa rodziców.
Diagnoza jąkania u dzieci polega na przeprowadzeniu dokładnego wywiadu z opiekunami dziecka oraz na ocenie stopnia zaawansowania zaburzenia mowy. Specjaliści wykorzystują profesjonalne narzędzia diagnostyczne dla logopedów. Terapia jąkania zazwyczaj obejmuje zarówno bezpośrednie ćwiczenia mówienia (oddechowe, słuchowe, ćwiczenia artykulacji, rytmizację itp.), jak i pośrednie (leczenie wspomagające farmakologiczne, psychoterapeutyczne). Pomocne w terapii jąkania jest śpiewanie, które pozwala na naukę płynnego przechodzenia z jednej informacji na drugą, z jednego słowa na kolejne. Ćwiczy się również tzw. delikatny start mowy, czyli artykulację głosek rozpoczynających słowa, z wymową których osoby jąkające się najczęściej mają problemy. Kluczowa jest współpraca z rodzicami, którzy powinni być w stosunku do dziecka cierpliwi i wspierający. Przygotowane przez logopedę ćwiczenia należy wykonywać wspólnie z dzieckiem w domu.
