ang. micrographiaang. micrographia
grec. micròs ‘mały’, gràphein ‘pisać, rysować’grec. micròs ‘mały’, gràphein ‘pisać, rysować’
Jedno z niepożądanych zjawisk dotyczących wielkości pisma. Polega na tym, że pismo jest stale zbyt małe bądź zmniejsza się stopniowo w toku pisania.
W edukacji szkolnej mikrografia jest traktowana jako odstępstwo od przyjętej wielkości pisma, regularnej w wymiarze poziomym i pionowym, odpowiadającej standardom zapisu w liniaturze (i podobnie: standardom zapisu na stronie bez liniatury). Mikrografia niekorzystnie wpływa na czytelność pisma, dodatkowo może wiązać się ze zniekształceniem lub zagubieniem formy liter – zakłóca komunikację pisemną. Tego rodzaju problemy mogą dotyczyć pisma, ale także zapisu innych znaków graficznych (np. cyfr, znaków literopodobnych).
W okresie rozwojowym zbyt małe pismo może być objawem trudności z ustaleniem i utrzymaniem pożądanej wielkości pisma, szczególnie w przypadku braku liniatury – pomocnej w tym aspekcie w początkowych latach nauki szkolnej, zwłaszcza dla dzieci przejawiających problemy w zakresie pisania.
Przykład: zbyt małe pismo (uczennica klasy III)
Tego rodzaju zapis (w tym wypadku tekst przepisany na kartce bez liniatury) jest nieodpowiedni w stosunku do podanego wzorca oraz w stosunku do wielkości kartki/strony, którą piszący gospodaruje sam, nie mając odniesienia do liniatury.
W przypadku liniatury wielkość zapisu może być bardziej odpowiednia, dostosowana do liniatury, ale nie u wszystkich uczniów jest to regułą – problem pisma zbyt małego lub zmniejszającego się w toku czynności pisania może występować jako niezależny od czynników pomocniczych, takich jak liniatura, w obrębie całego tekstu bądź wersów.
Przykład: pismo zmniejszające się w kolejnych linijkach (uczeń klasy V)
Określenie podłoża mikrografii wymaga przeprowadzenia specjalistycznych badań. Małe pismo obserwuje się np. u osób krótkowzrocznych, niezachowujących właściwej postawy ciała podczas pisania, mocno zbliżających głowę do zeszytu.
Przypadki mikrografii rozpoznaje się również jako zaburzenia nabyte, w schorzeniach neurologicznych. Mikrografia jest jednym z charakterystycznych objawów patologicznych w chorobie Parkinsona. Oznacza tu zmniejszanie się wielkości liter w miarę pisania. Sytuowana jest w obrazie klinicznym choroby Parkinsona jako objaw dodatkowy, pomocny przy klinicznym rozpoznawaniu tej choroby. Mikrografia ujawnia się u chorego zwłaszcza przy dłuższym pisaniu (podczas zapisywania kilku linijek tekstu) – wyraźnie daje się wówczas zauważyć stopniowe zmniejszanie się liter, pismo staje się nieczytelne. W chorobie Parkinsona mikrografia spowodowana jest hipokinezją, zmniejszaniem się amplitudy ruchu w sytuacji kolejnych jego powtórzeń, typowym dla tej choroby (występuje tu także dyzartria hipokinetyczna).
Literatura:
A. Domagała, U. Mirecka: Grafomotoryka u dzieci w wieku 7–13 lat, Lublin 2010.
A. Domagała, U. Mirecka: Profil sprawności grafomotorycznych, Gdańsk 2010.
Choroba Parkinsona, red. A. Friedman, Bielsko-Biała 1999.
I. Gatkowska: Diagnoza dyzartrii u dorosłych w neurologii klinicznej, Kraków 2012.
