ang. hoarseness /voice disorders/, niem. Heiserkeit /Stimmstörung/
Jedna z postaci dysfonii. Definiuje się ją jako każdą zmianę barwy głosu odbiegającą od normy. Chrypka jest objawem nieprawidłowej fonacji na poziomie głośni i jest następstwem bądź nieprawidłowej wibracji fałdów głosowych, bądź nieprawidłowego przepływu powietrza w czasie fonacji przez głośnię. Chrypka to ogólnie brak koordynacji pracy mięśni fonacyjnych z oddychaniem w procesie tworzenia głosu.
Chrypka może wystąpić z powodu:
-
zmian w obrębie fałdów głosowych (np. guzków głosowych),
-
zaburzeń pracy mięśni głosowych (np. niedomogi mięśnia głosowego),
-
uszkodzenia o różnej etiologii nerwów unerwiających krtań (np. uszkodzenia nerwu krtaniowego w czasie strumektomii),
-
zaburzeń w obrębie tkanek i narządów sąsiadujących z krtanią (np. refluksu przełykowo-gardłowego),
-
nieprawidłowej emisji głosu (braku koordynacji oddechowo-fonacyjnej).
Przyczyny chrypki można podzielić na pierwotne i wtórne. Pierwotne przyczyny chrypki mogą mieć przebieg:
-
ostry:
-
ostre zapalenie krtani,
-
uraz krtani,
-
-
przewlekły:
-
nieprawidłowa emisja głosu,
-
nadmierny wysiłek głosowy – chrypka zawodowa,
-
rak krtani,
-
palenie papierosów,
-
refluks przełykowo-gardłowy.
-
Wtórne przyczyny chrypki to:
-
miastenia,
-
choroby tarczycy,
-
choroby układowe,
-
uszkodzenie nerwu krtaniowego,
-
stosowanie leków wziewnych, np. w astmie oskrzelowej.
Wszystkie te schorzenia powodują wystąpienie chrypki o różnym stopniu nasilenia.
Literatura:
B. Maniecka-Aleksandrowicz: Klasyfikacja zaburzeń głosu, „Logopedia” 2000, t. 28, s. 61–69.
A. Obrębowski, Z. Obrębowska-Karsznia: Chrypka jako problem diagnostyczno-leczniczy, „Terapia” 2003, nr 5, s. 16–18.
W. Janczewski, T. Goździk-Żołnierkiewicz: Konsultacje otolaryngologiczne, Warszawa 1990.
