BRUKSIZM

grec. βρυγμός ‘zgrzytać zębami’

Stereotypowa, nadmierna aktywność mięśni żwaczy, polegająca na zgrzytaniu zębami i ich zaciskaniu. Najczęściej zaburzenie to ujawnia się w czasie snu, ale może wystąpić także w stanie czuwania. Doprowadza do widocznych zmian w obrębie powierzchni żujących i brzegów siecznych zębów. Skutkiem jest nadmierne ich starcie, co doprowadza do obniżenia wysokości koron zębów i powstania widocznych nierówności. Może także dojść do złamań zębów i uszkodzeń uzupełnień protetycznych. Do innych obserwowanych u pacjentów z bruksizmem konsekwencji zaliczyć można:

• dolegliwości bólowe, zlokalizowane w obrębie twarzy, mięśni żwaczy, a także szyi, pleców, gardła, ramion,

• bóle głowy o charakterze napięciowym,

• bóle w okolicy stawu skroniowo-żuchwowego,

• szumy uszne,

• nocne wybudzenia skutkujące nadmierną sennością w ciągu dnia, spowolnieniem ruchowym oraz deficytami uwagi.

Bruksizm występuje u 8% populacji dorosłej, niezależnie od płci. Częściej notowany jest u osób w młodym wieku (ok. 20%) niż w starszym (ok. 3% po 60. roku życia).

Etiopatogeneza bruksizmu nadal pozostaje niejasna. Zazwyczaj wskazuje się, iż jego występowanie jest związane z zaburzeniami miejscowymi, zmianami w obrębie układu nerwowego i w zakresie neurotransmiterów oraz czynnikami psychicznymi.

W Międzynarodowej Klasyfikacji Zaburzeń Snu (ICSD – ang. The International Classification of Sleep Disorders) bruksizm zaliczony jest do grupy „innych parasomnii”. Parasomnie są szczególną grupą zaburzeń przysennych charakteryzujących się występowaniem w czasie snu pewnych nieprawidłowych objawów lub zachowań, których podłożem jest zapewne częściowe wybudzanie się.

Literatura:

A. Prusiński: Parasomnie. Obraz kliniczny, diagnostyka i postępowanie, „Sen” 2001, t. I, nr 1, s. 33–39.

M. Ziółkowska-Kochan et al.: Bruksizm – problem interdyscyplinarny, „Czasopismo Stomatologiczne” 2007, t. LX, nr 6, s. 391–397.