Zbiór testów rozwojowych znany jako Monachijska Funkcjonalna Diagnostyka Rozwojowa opracowany został w latach 80-tych w Centrum Zdrowia Dziecka w Monachium pod kierownictwem Theodora Hellbrügge’a. Służy on kompleksowemu badaniu dzieci w pierwszym, drugim i trzecim roku życia. Metoda ta opiera się na znajomości rozwoju dziecka zdrowego w zakresie najważniejszych czynności psychomotorycznych, od chwili jego urodzenia. Stworzenie takiego wzorca oraz licznych testów diagnostycznych pozwala na właściwą ocenę rozwoju dziecka, a także wczesne wykrycie nieprawidłowości w jednej lub więcej dziedzinie rozwoju.
Monachijska Funkcjonalna Diagnostyka Rozwojowa umożliwia pediatrom i psychologom rozpoznanie już w 1. roku życia dziecka niewielkich nawet opóźnień w rozwoju funkcji motorycznych dzięki ocenie raczkowania, siadania, chodzenia, chwytania oraz dzięki stwierdzeniu wieku ich pojawiania się. Możliwe staje się także określenie poziomu rozwoju umiejętności psychicznych, takich jak wiek percepcji oraz wiek mówienia, a także umiejętności kontaktowania się z otoczeniem, będącej miarą dojrzałości społecznej dziecka. W 2. i 3. roku życia dziecka dzięki wykorzystaniu tej skali ocenić można wiek: chodzenia (ruch ciała), sprawności manualnej, percepcji zmysłowej (pojmowanie zależności), mówienia i rozumienia mowy, a ponadto samodzielność i umiejętność kontaktu z otoczeniem podczas codziennej aktywności.
W Monachijskiej Funkcjonalnej Diagnostyce Rozwojowej ocenia się zatem:
- wiek raczkowania – miara rozwoju umiejętności pełzania i raczkowania (wiek oceniany w ułożeniu na brzuszku);
- wiek siadania – miara umiejętności siadania (w pierwszym trymestrze życia ocena kontroli głowy) – ocenia się w pozycji na plecach;
- wiek chwytania – miara umiejętności chwytania i funkcji manualnych (do piątego miesiąca oceniany w pozycji na plecach, po piątym miesiącu – w pozycji siedzącej);
- wiek percepcji – miara postrzegania zmysłowego i umiejętność pojmowania (do piątego miesiąca oceniana w pozycji leżącej, po piątym miesiącu – w pozycji siedzącej);
- wiek mowy – miara wydawania dźwięków i mówienia. Uwzględnia się w ocenie tak aspekt fonetyczny (tworzenie dźwięków), jak i aspekt emocjonalno-społeczny (już w pierwszym roku życia dziecko uczy się przez realizowane dźwięki i ich połączenia wyrażać uczucia i potrzeby oraz porozumiewać się, choć jeszcze w sposób niezróżnicowany);
- wiek rozumienia mowy – miara rozwoju rozumienia mowy i analizatora za to odpowiedzialnego. Rozwój rozumienia mowy postępuje stopniowo, od reakcji globalnych, wzmocnionych emocjonalnie, do jednoznacznej odpowiedzi, określonych treści wyrażonych w słowach. Na początku na pierwszy plan wysuwa się aspekt emocjonalno-społeczny, później coraz bardziej zyskuje na znaczeniu aspekt treściowy;
- wiek społeczny – miara rozwoju kontaktów społecznych;
- wiek samodzielności – dojrzałość w praksjach (Szmigiel 2010).
Wyniki badań nanosi się na arkusz oceny. Stwierdzenie odchylenia od sześciu tygodni do trzech miesięcy od normy dla poszczególnych umiejętności stanowi podstawę do dalszej obserwacji i badań oraz wprowadzenia rehabilitacji rozwojowej dziecka ze szczególnym uwzględnieniem zaburzonych funkcji.
Literatura:
T. Hellbrügge et al.: Monachijska Funkcjonalna Diagnostyka Rozwojowa, Wrocław 2013.
L. Sadowska, M. Dziewulski: Neurofizjologiczne podstawy diagnostyki i terapii dzieci z zaburzeniami rozwojowymi, Warszawa 2012.
Cz. Szmigiel: Rozwój psychomotoryczny małego dziecka i jego zaburzenia, [w:] Podstawy diagnostyki i rehabilitacji dzieci i młodzieży niepełnosprawnej, red. Cz. Szmigiel, W. Kiebzak, t. 1, Kraków 2010, s. 55–116.
