/bilingwizm/
ang. bilingualism, niem. Bilingualismus, Zweisprachigkeit, fr. bilinguisme, ros. двуязычие
Opanowanie dwóch języków w stopniu odpowiadającym użytkownikom tych języków w tym samym wieku i w tej samej sytuacji społecznej. Oznacza władanie dwoma językami (w mowie i w piśmie) oraz regularne przechodzenie z jednego języka na inny w zależności od sytuacji komunikacyjnej. W przypadku, gdy osoba dwujęzyczna uczy się najpierw języka ojczystego i nabywa w nim kompetencje językowe, a następnie jest eksponowana na drugi język, mówi się o dwujęzyczności konsekutywnej. Warunkiem osiągnięcia prawidłowego poziomu dwujęzyczności jest zachowanie sprawności nabytych w języku pierwszym.
Dwujęzyczność występuje najczęściej w dwóch formach:
- dwujęzyczność klasyczna – jedno z rodziców jest emigrantem, drugie jest rodzimym użytkownikiem języka kraju przyjmującego,
- dwujęzyczność pierwszego pokolenia – dziecko rodzi się lub przybywa do kraju przyjmującego w okresie prelingwalnym, rodzice emigranci różnym stopniu poznali język kraju przyjmującego.
W sytuacji dwujęzyczności stosowana jest metoda OPOL (ang. one-person-one-language ‘jedna osoba jeden język’) lub mL@H (ang. minority language at home), która dotyczy rodzin emigrantów i oznacza używanie języka ojczystego w domu, natomiast języka otoczenia dziecko uczy się od rodzimych użytkowników (ang. native speakers) w przedszkolu, szkole i w miejscach publicznych.
Literatura:
J. Cieszyńska: Dwujęzyczność, dwukulturowość – przekleństwo czy bogactwo. O poszukiwaniu tożsamości Polaków w Austrii, Kraków 2006.
R. Laskowski: Język w zagrożeniu. Przyswajanie języka polskiego w warunkach polsko-szwedzkiego bilingwizmu, Kraków 2009.
W.T. Miodunka: Polszczyzna jako język drugi. Definicja języka drugiego, [w:] Silva Rerum Philologicarum, red. J.S. Gruchała, H. Kurek, Kraków 2010, s. 119–131.
W.T. Miodunka: Jak dwujęzyczność dzieci polonijnych może wpływać na ich szacunek do rodziców. Na marginesie badań prof. Jagody Cieszyńskiej, [w:] Nowe podejście w diagnozie i terapii logopedycznej – metoda krakowska, red. J. Cieszyńska, Z. Orłowska-Popek, M. Korendo, Kraków 2010, s. 7–17.
W.T. Miodunka: Dwujęzyczność, walencja kulturowa i tożsamość (e)migracji polskiej w świecie, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, 2010, z. LXVI, s. 57.
