ARTYKULACJA DODATKOWA

Właściwe danej głosce zbliżenie lub zwarcie narządów mowy, które wpływa na barwę głoski, lecz nie zmienia zasadniczych cech barwy i nie należy w efekcie do cech dystynktywnych dźwięku. Artykulacja dodatkowa pojawia się pod wpływem cech artykulacyjnych głoski sąsiadującej, np. unosowiona artykulacja samogłosek ustnych w pozycji przed głoską nosową (np. [võus], [pento], [kõŋgo] – otwarcie dopływu powietrza do jamy nosowej odbywa się jeszcze zanim nastąpi artykulacja spółgłoski nosowej), spalatalizowana artykulacja spółgłosek twardych w pozycji przed [i] oraz [i] (np. [p’ivo], [f’ika], [m’iasto] – przy zachowaniu «niezmienianiu» głównego miejsca artykulacji dochodzi do uniesienia się środkowej masy języka w stronę podniebienia twardego) czy zaokrąglenie ust przy artykulacji spółgłosek przed samogłoską [u]. Normatywna artykulacja dodatkowa nie jest rejestrowana słuchem przez użytkowników, może być natomiast łatwo słyszalna w przypadku artykulacji nienormatywnej (np. nazalizacja głosek ustnych we wszystkich pozycjach w wyrazie, a nie jedynie w sąsiedztwie głoski nosowej).

Literatura:

L. Dukiewicz, I. Sawicka: Fonetyka i fonologia, Kraków 1995.

D. Ostaszewska, J. Tambor: Fonetyka i fonologia języka polskiego, Warszawa 2008.

J. Strutyński: Gramatyka polska, Kraków 2002.

B. Wierzchowska: Fonetyka i fonologia języka polskiego, Wrocław 1980.

M. Wiśniewski: Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń 2007.