/zastępowanie/
ang. substitution, niem. Substitution, Ersetzung, fr. substitution, ros. замена
łac. substitutio ‘podstawienie’
Substytucja to zjawisko lingwistyczne, fonetyczne, polegające na zastępowaniu segmentu (głoski, sylaby, wyrazu) w wypowiedzi przez inny. Można wyróżnić substytucję głoskową, sylabową, wyrazową. Najczęściej jest to konsekwentne zastępowanie jednych, trudniejszych głosek przez inne, łatwiejsze do wyartykułowania, ale koniecznie takie, które istnieją w systemie fonologicznym języka polskiego, np. /r/ przez /l/ /lyba/ zamiast /ryba/. W takim przypadku dwa fonemy mają jedną realizację głoskową.
Substytucja występuje częściej niż elizja i może być bardzo zróżnicowana, jeden fonem może mieć wiele substytutów. Substytucji mogą podlegać zarówno spółgłoski jak i samogłoski.
Substytucja może być objawem zaburzenia mowy lub zostać spowodowana przejęzyczeniem na skutek nieuwagi czy pośpiechu. W okresie rozwoju mowy jest zjawiskiem naturalnym.
Zob. także: PARALALIA
I. Styczek, Logopedia, Warszawa 1979.
Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red. K. Polański, Wrocław 1993.
J. T. Kania, Szkice logopedyczne, Warszawa 1982
