Nieuczciwe manipulowanie zbiorową świadomością, agitacja, która polega na nachalnym szerzeniu poglądów i haseł ideologicznych, politycznych lub ekonomicznych, dzięki czemu kształtowane są określone postawy dużej grupy ludzi ulegających głoszonym kłamliwym hasłom przez środki masowego przekazu, skupione w rękach decydentów. Propaganda nie szanuje wartości takich jak wolność i demokracja, narzucając społeczeństwu rolę biernego słuchacza, akceptującego usłyszane w przekazie hasła. Przykładem propagandy politycznej jest nowomowa, czyli język rządzący się swoistymi regułami w komunistycznym systemie totalitarnym (oficjalny język w państwach socjalistycznych i komunistycznych, ale także język międzynarodowego komunizmu w krajach niekomunistycznych). Język podporządkowany tej totalitarnej ideologii i praktyce to przede wszystkim język władzy wyznającej idee marksizmu i leninizmu, posiadającej i kontrolującej narzędzia porozumienia społecznego, posługującej się cenzurą w celu uniemożliwienia przekazywania treści zagrażających jej interesom. Retoryka nowomowy – jako formy swoistego kontaktu rządzących ze społeczeństwem – służy albo wywoływaniu nienawiści i agresji wobec napiętnowanego wroga, albo zobojętnianiu społeczeństwa. Władza posługująca się technikami propagandowymi swobodnie przeplata oba wymienione sposoby używania języka w krótkich odstępach czasu.
Literatura:
Słownik współczesnego języka polskiego, t. 2, red. B. Dunaj, Warszawa 1999.
M. Głowiński: Nowomowa po polsku, Warszawa 1990.
J. Bralczyk: O języku polskiej propagandy politycznej lat siedemdziesiątych, Uppsala 1987.
