Termin, który często jest używany jako synonim dialektu, chociaż nim nie jest. Według definicji gwara jest podrzędna do dialektu. Gwarą nazywa się mowę ludności wiejskiej z niewielkiego terytorium, przeważnie z kilku lub kilkunastu wsi, różniącą się od języka ogólnego i mowy sąsiednich okolic głównie cechami fonetycznymi, leksykalnymi. Z kolei dialekt to zespół kilku czy kilkunastu gwar danego regionu (problem nazywania posługujących się gwarą mieszkańców śląskich miast mieszkańcami wsi był wielokrotnie rozpatrywany przez dialektologów w ostatnich dziesięcioleciach; w ostatnich latach rozgorzała jednak inna dyskusja – na temat zastępowania terminu gwara śląska – językiem śląskim).
Terminem gwara określa się nie tylko gwary wiejskie, ludowe, ale także język środowiskowych lub zawodowych grup społecznych (żargon, język specjalny, profesjolekt), nazywanych gwarami miejskimi, specjalnymi, zawodowymi.
Literatura:
K. Dejna: Dialekty polskie, Wrocław 1973.
S. Urbańczyk: Zarys dialektologii polskiej, Warszawa 1984.
S. Grabias: Język w zachowaniach społecznych, Lublin 2001.
A. Wilkoń: Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny, Katowice 2000.
