/ĆWICZENIA FONACYJNE/
Wchodzą w skład ćwiczeń wstępnych lub zasadniczych w terapii logopedycznej. Mogą być również etapem pracy w profilaktyce głosu i mowy. Ćwiczenia głosowe prowadzi się najczęściej po wcześniejszym przepracowaniu odpowiednich ćwiczeń oddechowych.
Celem ćwiczeń głosowych jest:
- ustalenie wysokości głosu właściwej dla danej osoby,
- wyrobienie miękkiego ataku (nastawienia głosu),
- ustawienie głosu, czyli wyrobienie umiejętności kierowania głosu „na maskę”,
- wyrobienie umiejętności modulowania siłą głosu,
- wyrobienie umiejętności modulowania wysokością głosu.
Bloki ćwiczeń głosowych nie powinny trwać zbyt długo, aby nie powodowały zmęczenia mięśni krtani. Wskazane są parominutowe przerwy w ich przebiegu (np. można je łączyć z ćwiczeniami oddechowymi lub ćwiczeniami artykulatorów). Należy je wykonywać w obecności logopedy lub terapeuty głosowego, którzy będą czuwać nad właściwą techniką głosową.
Ćwiczenia głosowe realizuje się najczęściej w następujący sposób:
- przedłużone wymawianie samogłosek ustnych (pojedynczo, a następnie w sekwencjach kilkugłoskowych),
- wymawianie samogłosek na różne sposoby (długo, krótko, wielokrotnie, legato, staccato, cicho, głośno),
- wymawianie spółgłosek nosowych półotwartych z wyraźnym odczuwaniem wibracji w okolicach jamy nosowej i warg,
- wypowiadanie sylab otwartych i zamkniętych z nosowymi spółgłoskami półotwartymi.
Końcowym etapem tych ćwiczeń powinny być ćwiczenia koordynujące fonację z oddechem i artykulacją. Przez cały czas należy też dbać o właściwe napięcie mięśni biorących udział w wytwarzaniu głosu.
Zob. także: TERAPIA LOGOPEDYCZNA, ĆWICZENIA ODDECHOWE, NASTAWIENIE GŁOSOWE
Literatura:
A. Walencik-Topiłko: Ćwiczenia wstępne w terapii logopedycznej, w: Podstawy neurologopedii. Podręcznik akademicki, red. T. Gałkowski, E. Szeląg, G. Jastrzębowska, Opole 2005, s. 303–328.
G. Jastrzębowska: Podstawy teorii i diagnozy logopedycznej, Opole 1998.
B. Tarasiewicz: Mówię i śpiewam świadomie. Podręcznik do nauki emisji głosu, Kraków 2003.
