BRADYLALIA

/PATOLOGICZNIE ZWOLNIONE TEMPO MOWY, MOWA NADMIERNIE WOLNA, MOWA SPOWOLNIAŁA, PATOLOGICZNE SPOWOLNIENIE MÓWIENIA/

ang. bradylalia, niem. Bradylalie, fr. bradylalie, ros. брадилалия, замедленная речь

grec. bradýs ‘powolny’, lalia ‘mowa’

Termin oznaczający patologiczne spowolnienie tempa mowy. Mowa osoby cierpiącej na bradylalię charakteryzuje się najczęściej niewyraźną, zwolnioną artykulacją (bradyartrią), przedłużaniem samogłosek/sylab, wydłużaniem pauz między wyrazami, monotonną melodią wypowiedzi (monolalią). Taki sposób mówienia (obserwowany w różnych formach mowy samodzielnej: monologu, dialogu, opowiadaniu na podstawie obrazków, streszczaniu tekstu, opowiadaniu na podany temat itp.) wywołuje u słuchacza trudności w percepcji i szybko go męczy. U osób z bradylalią odnotowuje się także spowolnienie procesu czytania (bradyleksję) i pisania.

W medycynie używa się terminów bradyglossia na oznaczenie mowy nadmiernie wolnej w wyniku spowolnienia ruchów języka oraz bradylogia, który odnosi się do mowy z długimi przestankami wskutek zwolnionego myślenia (łac. bradyphrenia).

Niejęzykowe symptomy przy bradylalii mogą się wyrażać zaburzeniami ogólnej motoryki, motoryki manualnej, pracy mięśni mimicznych twarzy, spowolnionymi i niedostatecznie skoordynowanymi ruchami.

Bradylalia może być odrębnym zaburzeniem tempa mowy, a także pochodną określonych schorzeń somatycznych, neurologicznych bądź psychicznych.

Przyczynami bradylalii może być między innymi uszkodzenie układu pozapiramidowego lub zatrucie toksynami (ang. intoxication). Spowolnienie mowy obserwuje się też jako następstwo zahamowania i zwolnienia czynności psychicznych (przede wszystkim myślenia). Może pojawić się ono u osób z zespołami psychoorganicznymi (np. padaczkowymi, chorobą Parkinsona w wyniku uszkodzenia gałki bladej – łac. globus pallidus), z zaburzeniami świadomości, ze schizofrenią katatoniczną, astenią, niepełnosprawnych intelektualnie. Bradylalia często łączy się z nienormalnym spowolnieniem ruchów ciała (bradykinesią) oraz zwolnieniem postrzegania (bradyasthesią).

Jako odrębne zaburzenie bradylalię spotyka się przede wszystkim u osób powolnych w działaniach, myśleniu, reakcjach (flegmatyczny sposób mówienia). Mówienie bardzo wolne, z dokładnym oddzielaniem każdego wyrazu, określa się potocznie jako „cedzenie”: słów, słowa po słowie, słów przez zęby (łac. angophrasia). Zdarza się, że mowa spowolniała jest wynikiem naśladowania. Podobne do bradylalii osobliwości mowy obserwuje się u mieszkańców Północy (np. Syberii), u których jawią się one jako normalny sposób mówienia.

W terapii logopedycznej bradylalii istotną rolę odgrywają ćwiczenia logorytmiczne. Powinno się także zwrócić uwagę na kształtowanie właściwej prozodycznej strony mówienia. Podczas nauki prawidłowego wymawiania materiału językowego o różnym stopniu złożoności można posłużyć się metronomem. Wartościowym ćwiczeniem może być także słuchanie i wypowiadanie wcześniej nagranych, odtwarzanych w określonych tempach, odpowiednich wyrazów, fraz, zdań, tekstów. W rezultacie 6–12-miesięcznej pracy logopedy mówienie pacjenta powinno być wyrazistsze i odpowiednio szybsze.

Literatura:

W. Strzyżewski: Zaburzenia mowy i języka w schorzeniach psychiatrycznych, [w:] Foniatria kliniczna, red. A. Pruszewicz, Warszawa 1992, s. 281–288.

B. Dąbrowska: Podręczny słownik medyczny łacińsko-polski i polsko-łaciński, Warszawa 2005.

A.P. Krysiak: Zaburzenia języka, mowy i komunikacji w chorobie Parkinsona, „Neuropsychiatria i Neuropsychologia” 2011, vol. 6, t. 1, s. 36–42.

Г.А. Волкова, В.И. Селиверстов: Наушения темпа речи, [w:] Логопедия: Учебник для студентов дефектол. фак. педвузов, под ред. Л.С. Волковой, С.Н. Шаховской, Москва 1999, s. 228–251.