ang. battarism, niem. Poltern, Tachyphemie, fr. battarisme, ros. бammapuɜm
łac. battarismus (z grec. battarizô ‘jąkać się’)
Zaburzenie mowy charakteryzujące się niezrozumiałością wypowiedzi ze względu na nieprawidłową formę i zaburzenia jej syntaktycznej strony na skutek zbyt szybkiego tempa mówienia. Objawowo zbliżone jest do jąkania, ale w przypadku bataryzmu nie występują skurcze ani stany lękowe przed mówieniem. Najczęściej spotykany jest u dzieci neuropatycznych. Jest to odmiana tachylalii.
W polskiej literaturze logopedycznej termin ten został przedstawiony przez Władysława Ołtuszewskiego (polskiego laryngologa, foniatrę i logopedę, 1855–1922), który powołał się na klasyfikację zaburzeń mowy Hermanna Klenckego (niemieckiego lekarza, 1813–1881). Bataryzm w jego ujęciu to zaburzenie mowy polegające na niemożności wygłaszania słów ze względu na zbyt szybkie tempo mowy, przy zachowanej możliwości powtarzania dźwięków. Bataryzm został przeciwstawiony balbuties (lallen, bełkotanie, dyslalia) – zaburzeniu mowy polegającemu na niemożności wygłaszania słów ze względu na zlewanie się głosek. Zarówno w przypadku bataryzmu, jak i balbuties przyczynami są nieprawidłowości anatomiczne narządu mowy lub czynniki środowiskowe. Obydwa zaburzenia odróżnia się od jąkania, którego przyczyną jest wyłącznie zaburzenie funkcjonowania narządów mowy. Bataryzm bywa jednak utożsamiany z jąkaniem.
Według Josefa Franka synonimem bataryzmu był polski termin zająkliwość.
Literatura:
W. Ołtuszewski: Szkic nauki o mowie i jej zboczeniach: (niemota, bełkotanie, mowa nosowa, jąkanie itd.) oraz hygiena mowy, Warszawa 1905.
J. Surowaniec: Logopedyczny słownik terminologii diagnostycznej, Kraków 1999.
