ANALIZA PROZODYCZNA

ang. prosodic analysis

Teoria fonologiczna upowszechniana przez londyńską szkołę prozodyczno-kontekstową. Rezygnuje się w niej z pojęcia fonemu wprowadzając  jednostki fonematyczne, rozumiane jako elementarne jednostki segmentalne (samogłoski i spółgłoski) oraz jednostki ponadsegmentalne, prozodyczne, budujące się w oparciu o ciągi segmentów. Charakter zjawiska prozodycznego może mieć prawie każda cecha fonetyczna, która ma związek z ciągiem jednostek fonematycznych. Do tak rozumianych procesów prozodycznych zalicza się reguły organizacji fonologicznej wypowiedzeń: zjawisko intonacji, akcentu, strukturę fonologiczną sylaby i grup spółgłoskowych, sygnały graniczne, harmonię wokaliczną, nazalizację, palatalizację i dźwięczność w obrębie grup spółgłoskowych.

Jednostki fonematyczne tworzą w płaszczyźnie syntagmatycznej struktury, które są zależne od typu jednostek wchodzących w ich skład oraz reguł uporządkowania jednostek. W płaszczyźnie paradygmatycznej jednostki fonematyczne i prozodyczne tworzą systemy, czyli klasy elementów, których wartość i miejsce w strukturach wyższego rzędu są ściśle określone.

Zob. także: PROZODIA

Literatura:


R. Laskowski: Analiza prozodyczna, [w]: Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red. K. Polański, Wrocław–Warszawa–Kraków 1999, s. 46.