Aktywne zmysły - program wspomagania rozwoju psychomotorycznego dziecka

Opis

Aktywne Zmysły to kompleksowy, autorski program wspomagania rozwoju psychomotorycznego dziecka. To zbiór ponad 300 wyselekcjonowanych ćwiczeń, obejmujących wszystkie systemy zmysłowe dziecka, umożliwiających planowanie i realizację zajęć terapeutycznych przez okres jednego roku, m.in. w ramach wczesnego wspomagania rozwoju dziecka.

Projekt został przygotowany w oparciu o metodę integracji sensorycznej (SI). Przeznaczony jest do stymulacji rozwoju sensomotorycznego i terapii zaburzeń przetwarzania sensorycznego, w pracy z dziećmi od trzeciego roku życia. Został opracowany pod kątem wykorzystania w gabinecie lub domu, bez konieczności stosowania sprzętu podwieszanego. Stanowi uzupełnienie zasadniczej terapii SI.

Program uzupełnia podręczny zestaw ponad 50 starannie dobranych pomocy terapeutycznych. Wybór pomocy i ćwiczeń  został dokonany w oparciu o wieloletnie  doświadczenie autorki - terapeuty integracji sensorycznej, pedagoga specjalnego, oligofrenopedagoga, tyflopedagoga i logopedy - w pracy z dziećmi z różnego rodzaju opóźnieniami i  zaburzeniami rozwojowymi.

AKTYWNE ZMYSŁY to autorski  projekt wspomagania rozwoju psychomotorycznego, ze szczególnym uwzględnieniem wczesnego wspomagania rozwoju dziecka. Projekt uzupełnia zestaw pomocy terapeutycznych. Program jest przeznaczony do stymulacji procesów sensomotorycznych i terapii zaburzeń przetwarzania sensorycznego. Dobór pomocy i   proponowane  w oparciu o nie ćwiczenia i zabawy zostały opracowane z myślą o dzieciach:

• z opóźnieniami i zaburzeniami w rozwoju psychoruchowym
• z niepełnosprawnością umysłową
• ze sprzężonymi zaburzeniami rozwoju i autyzmem
• z zaburzeniami genetycznie uwarunkowanymi
• z deficytami i dysharmoniami  rozwojowymi
• nadruchliwych i z zaburzeniami w koncentracji uwagi wzrokowo/słuchowo/ruchowej
• z opóźnionym rozwojem mowy i zaburzeniami w komunikacji słowno-językowej

Wykaz pomocy znajdujących się w zestawie:

1. Pomoce do stymulacji i korekcji układu przedsionkowego i dotykowego oraz koordynacji międzypółkulowej (tasiemka w kolorze niebieskim): poduszka powietrzna, piłka plażowa i piłka dmuchana z wypustkami, szczoteczka chirurgiczna do masażu, miotełka i łopatka, piłeczki sensoryczne (trzy rodzaje) i piłka na gumce; zakręcona rurka, chusty i szarfy, sznury, gumki.
2. Pomoce do stymulacji i korekcji układu wzrokowego: ruchomości gałek ocznych, uwagi wzrokowej oraz koordynacji oko-ruchowej (tasiemka w kolorze zielonym): kinetyczne koło, guzik wibrujący, optyczny kalejdoskop, laser i mini żarówka, piłka wisząca typu Marsdena, drążek sterujący, śmigiełko, „sucha bańka", labirynt magnetyczny, marionetka Pinokio (zamiennie losowo - Pszczółka na sprężynce), piłeczka „klik".
3. Pomoce do stymulacji układu słuchowego i wzrokowego (tasiemka w kolorze żółtym): lizak wzrokowo-dźwiękowy (zamiennie losowo - bębenek ze spiralą), marakasy, dmuchany „młotek".
4. Mata sensoryczna z ruchomymi  elementami do ćwiczeń grafomotorycznych, zabaw polisensorycznych oraz nauki podstaw całościowego czytania i liczenia (tasiemka w  kolorze czerwonym): dłonie, stopy i strzałki, dwa zestawy figur geometrycznych, zestaw do gry „Kółko i krzyżyk”, litery drukowane, cyfry, małe kółka; mata sensoryczna. Wszystkie elementy w zestawie wykonane są z wysokiej jakości filcu.
5. Tabliczka magnetyczna z zestawem plansz  i szablonów magnetycznych do ćwiczeń grafomotorycznych i nauki podstaw technik szkolnych: plansze magnetyczne: „Dłonie i stopy", „Kształty, cyfry i litery”, „Ósemka leżąca’’, „Ósemka leżąca złożona”, „Orientacja kierunkowa i przestrzenna (na, pod, za…)” , „Strzałki” , „Siatka”, „Labirynt”, „Kółka”; zestaw szablonów magnetycznych, nakładka przezroczysta suchościeralna, tabliczka magnetyczna i nakładka przezroczysta suchościeralna.
6. Kapelusik sensomotoryczny (profilaktyka wad wzroku i wad postawy).
7. Wyposażenie dodatkowe: pompka, przyssawka silikonowa, haczyk i kołek rozporowy.
8. Torba sensoryczna.

Przykładowe ćwiczenia:

1. Ćwiczenia i pomoce do stymulacji i korekcji układu przedsionkowego i dotykowego oraz koordynacji międzypółkulowej (tasiemka w kolorze niebieskim).

Miotełka i łopatka do masażu - są wykonane z silikonu z wygodnymi rączkami. Rodzaj materiału, z którego są zrobione, jest bardzo dobrze tolerowany przez dzieci. 

Cel ćwiczeń: Stymulacja czucia głębokiego i zmniejszenie stopnia nadwrażliwości dotykowej, regulacja stopnia pobudzenia układu nerwowego. Masaż miotełką i łopatką stosujemy w przypadku nadwrażliwości dotykowej, a także przy zaburzeniach czucia głębokiego.

Zasada podstawowa: lekkie oklepywanie działa uspokajająco, a silne pobudzająco.

Masaż miotełką poprzez omiatanie:

• wierzch dłoni, następnie przedramiona od palców w kierunku łokci (w supinacji tj. wierzch dłoni)
• wnętrze dłoni, następnie przedramiona od palców w kierunku łokci (w  pronacji, tj. wnętrze dłoni)
• każdy palec dłoni, rozpoczynając od opuszków, następnie nadgarstki i stawy łokciowe, grzbiet stopy od palców w kierunku  stawu skokowego

2. Plansza nr 5 z rysunkami do ćwiczeń orientacji kierunkowej i przestrzennej (na, pod, za…) 

Cel ćwiczeń: Kształtowanie orientacji kierunkowej i przestrzennej, utrwalanie znajomości schematu ciała.

Ćwiczenia z planszą nr 5 powinny poprzedzić zabawy z układaniem przedmiotu w przestrzeni. Należy nadmuchać piłkę plażową (z zestawu) i przygotować kartonowe pudełko, np. po butach. 

Dziecko ma postępować zgodnie z poleceniem (powinno patrzeć na planszę)

• Połóż piłkę na pudełku, pod pudełkiem, z lewej strony, z prawej strony, z tyłu, z przodu pudełka

Aktywne zmysły to propozycja skierowana do terapeutów, nauczycieli i rodziców. Adresowana jest w szczególności do:

• terapeutów integracji sensorycznej 
• terapeutów zajęciowych, nauczycieli przedszkoli, pedagogów prowadzących zajęcia rewalidacyjne i terapeutów autyzmu
• logopedów i neurologopedów
• pedagogów specjalnych
• rodziców dzieci z zaburzeniami sensomotorycznymi

Korzystanie z pomocy nie wymaga posiadania uprawnień do prowadzenia terapii integracji sensorycznej.

O autorkach:

Bożenna Odowska - Szlachcic -  oligofrenopedagog, logopeda, tyflopedagog, terapeuta integracji sensorycznej, diagnosta i terapeuta funkcji wzrokowych, redaktor naczelna Kwartalnika PSTIS  Integracja Sensoryczna w latach 2015-2016; autorka książek i publikacji z zakresu integracji sensorycznej, min. Metoda integracji sensorycznej we wspomaganiu rozwoju mowy, Zeszyt 1 i Zeszyt 2 Stymulacja układów sensorycznych, Harmonia oraz książki Wzrok i Słuch, zmysły wiodące w uczeniu się B. Odowska-Szlachcic, B. Mierzejewska, Harmonia Universalis.   

Opracowała koncepcję  merytoryczną  zestawu pomocy AKTYWNE  ZMYSŁY oraz Kapelusika Sensomotorycznego, autorka Podręcznika z ćwiczeniami do zestawu pomocy AKTYWNE ZMYSŁY.

Agnieszka Leszczyńska  -  projektantka, absolwentka UMCS w Lublinie Wydziału Wychowania Artystycznego oraz Wydziału Wzornictwa Przemysłowego PJWSK w Łodzi; zaprojektowała min.  wielofunkcyjny stolik Happy Team dla młodszych dzieci, zestaw  mebli dziecięcych i pomoce do terapii polisensorycznej w przedszkolach. Zaprojektowała i wykonała prototypy pomocy do zestawu AKTYWNE ZMYSŁY, według autorskiej koncepcji i własnych rozwiązań technicznych.

WYKAZ POMOCY - AKTYWNE ZMYSŁY

1. Poduszka powietrzna	2. Piłka plażowa i piłka dmuchana z wypustkami	3. Szczoteczka chirurgiczna do masażu
4. Miotełka i łopatka	5. Piłeczki sensoryczne trzy rodzaje i piłka na gumce	6. Zakręcona rurka
7. Chusty i szarfy	8. Sznury	9. Gumki

1. Kinetyczne koło	2. Guzik wibrujący	3. Optyczny kalejdoskop
4. Laser i mini Żarówka	5. Piłka wisząca typu Marsdena	6. Drążek sterujący
7. Śmigiełko 2 szt.	8. „Sucha bańka”	9. Labirynt magnetyczny
10. Marionetka Pinokio albo Pszczółka na sprężynce (wybierane losowo)		11. Piłeczka „Klik”

1. Marakasy	2. Lizak wzrokowo-dźwiękowy albo Bębenek ze spiralą (wybierane losowo)
3. Dmuchany „Młotek”

1. Dłonie, stopy i strzałki	2. Dwa zestawy figur geometrycznych	3. Litery drukowane, cyfry, małe kółka
4. Zestaw do gry „Kółko i krzyżyk”		5. Mata sensoryczna

1. Tabliczka magnetyczna	2. Zestaw plansz magnetycznych	3. Plansza magnetyczna „Dłonie i stopy”
4. Plansza magnetyczna „Kształty, cyfry i litery”	5. Plansza magnetyczna „Ósemka leżąca’’	6. Plansza magnetyczna „Ósemka „leżąca’’ złożona”
7. Plansza magnetyczna „Orientacja kierunkowa i przestrzenna (na, pod, za…)”	8. Plansza magnetyczna „Strzałki”	9. Plansza magnetyczna „Siatka”
10. Plansza magnetyczna „Labirynt”	11. Plansza magnetyczna „Kółka”	12. Nakładka przezroczysta sucho ścieralna 2 szt.
13. Zestaw szablonów magnetycznych		14. Tabliczka magnetyczna i nakładka przezroczysta sucho ścieralna

1. Pompka

2. Przyssawka silikonowa

3. Haczyk i kołek rozporowy