ang. pharyngeal motor disorders, niem. Bewegungsstörungen des Pharynx, fr. trouble de la motricité du pharynx, ros. нарушение двигательной функции глотки
Mięśnie gardła dzielą się na dźwigacze (łac. levatores) i zwieracze (łac. constrictores). W skład mięśni dźwigaczy gardła wchodzą: mięsień podniebienno-gardłowy (łac. musculus palatopharyngeus) i mięsień rylcowo-gardłowy (łac. musculus stylopharyngeus). Oba mięśnie unoszą krtań oraz gardło, jednocześnie skracając gardło i zbliżając łuki podniebienne ku sobie. Do mięśni zwieraczy gardła należą: mięsień zwieracz górny gardła (łac. musculus constrictor pharyngis superior), mięsień zwieracz środkowy gardła (łac. musculus constrictor pharyngis medius) i mięsień zwieracz dolny gardła (łac. musculus constrictor pharyngis inferior). Ruchowo mięśnie gardła unerwione są przez gałązki nerwu językowo-gardłowego i nerwu błędnego. Zaburzenia ruchowe gardła mogą powstać wskutek wad wrodzonych, urazów, zmian nowotworowych, stanów zapalnych, czynników jatrogennych, zaburzeń neurologicznych. Zaburzenia ruchowe gardła powodują zaburzenie połykania fazy ustno-gardłowej. Chorzy z porażeniem gardła skarżą się na trudności z przełknięciem kęsa pokarmowego, uczucie zalegania pokarmów w gardle lub niżej. Dysfagia, która występuje w pierwszych 3–4 sekundach po rozpoczęciu połykania, dotyczy zazwyczaj fazy ustno-gardłowej. Należy zwrócić uwagę, czy trudności w połykaniu pojawiają się cyklicznie, czy uczucie pełności lub przeszkody jest obecne stale. Dolegliwości występujące okresowo lub bardzo wolno narastające świadczą o zaburzeniach czynnościowych bądź wolno rosnących, łagodnych zmianach nowotworowych. Dysfagia narastająca podczas posiłku występuje u chorych z miastenią. Skurcze powstają odruchowo podczas podrażnienia zakończeń nerwowych (przez ciała obce). Najczęstszą przyczyną skurczów mięśni gardła jest podrażnienie nerwu błędnego (tętniak aorty, guz śródpiersia). Uszkodzenia nerwów doprowadzają do niedowładu lub porażenia gardła. Skurcze mięśni gardła występują u chorych na padaczkę, stwardnienie rozsiane, pląsawicę, u osób histerycznych (łac. globus histericus). Zaburzenia ruchowe gardła mogą powstać u chorych po udarze mózgu, radioterapii, stanach zapalnych gardła, zabiegach operacyjnych, po zażywaniu leków.
Zob. także: DYSFAGIA
Literatura:
Otorynolaryngologia praktyczna. Podręcznik dla studentów i lekarzy, t. 2, red. G. Janczewski, Gdańsk 2005.
Otolaryngologia kliniczna, red. A. Zakrzewski, Warszawa 1981.
W. Łasiński: Anatomia głowy dla stomatologów, Warszawa 1993.
Otorynolaryngologia dziecięca, red. D. Gryczyńska, Bielsko-Biała 2007.
