ang. developmental disorders of speech, language impairment, niem. Entwicklungsstörungen der Sprache/Sprachentwicklungsstörungen, fr. les troubles du développement du langage, ros. Нарушения развития речи
Trudności w opanowaniu systemu językowego mogące przejawiać się:
-
niezakończonym rozwojem artykulacji, czyli niezakończonym procesem nabywania podsystemu fonetyczno-fonologicznego, stwierdzanym, gdy w wymowie dziecka występują substytucje głoskowe, niewykraczające poza inwentarz głosek polskich;
-
opóźnionym rozwojem mowy stwierdzanym wówczas, gdy istnieje przesunięcie czasowe w stosunku do norm rozwojowych (ustalonych statystycznie) w osiąganiu poszczególnych etapów w rozwoju podsystemów: fonetyczno-fonologicznego, semantycznego i syntaktycznego;
-
wadami wymowy (deformacjami głoski) stwierdzanymi, gdy dziecko lub osoba dorosła zastępuje głoskę dźwiękiem spoza systemu języka polskiego;
-
brakiem rozwoju mowy (alalią, SLI) spowodowanym zaburzeniami przetwarzania linearnego i sekwencyjnego lewej półkuli mózgu;
-
brakiem rozwoju mowy (alalią, SLI) z komponentem ze spektrum autyzmu połączonym z uszkodzeniem niektórych struktur mózgu (neurony zwierciadlane, jądro ogoniaste, pęczek łukowaty, planum temporale);
-
afazją dziecięcą powstałą w wyniki wczesnego uszkodzenia struktur lewej półkuli mózgu przetwarzających język;
-
afazją u dzieci występującą na skutek uszkodzenia struktur lewej półkuli mózgu przetwarzających język, powstałych już po opanowaniu podstaw systemu językowego.
Literatura:
Zaburzenia mowy, red. S. Grabias, Lublin 2001.
A. Sołtys-Chmielowicz: Zaburzenia artykulacji. Teoria i praktyka, Kraków 2008.
J. Cieszyńska-Rożek: Metoda Krakowska wobec zaburzeń rozwoju dzieci. Z perspektywy fenomenologii, neurobiologii i językoznawstwa, Kraków 2013.
