WIEK ZĘBOWY

Prawidłowe wyrzynanie się zębów jest warunkiem prawidłowego rozwoju narządu żucia. W uzębieniu człowieka obserwuje się zjawisko różnozębności (zęby heterodontyczne), tzn. zęby posiadają różny kształt, i zjawisko dwupokoleniowości, czyli następuje dwukrotna wymiana uzębienia (w odróżnieniu od zwierząt), które przez to nazywane jest uzębieniem difiodontycznym.

Wyróżnia się zęby mleczne i stałe. Zęby mleczne są mniej podatne na wpływ czynników ogólnych niż zęby stałe. Na fakt ten istotny wpływ może mieć czas całkowitego wyrzynania się zębów, który dla zębów mlecznych wynosi około 2 lat, a dla zębach stałych aż około 18 lat. Najczęstsze zaburzenia w uzębieniu mlecznym są powodowane przedwczesnym wyrzynaniem się zębów (pojawienie się zębów przed upływem 4. miesiąca życia), występowaniem zębów wrodzonych, zębów noworodkowych oraz opóźnionym ząbkowaniem (po 12. miesiącu życia).

Uzębienie stałe podlega większym zaburzeniom wskutek działania czynników miejscowych, z których najważniejsze to: zęby zatrzymane, zęby nadliczbowe, stłoczenia, urazy, torbiele. Istotne dla wyrzynania się zębów są choroby ogólne: krzywica, niedoczynność tarczycy, niski poziom witaminy D (hipowitaminoza), niedoczynność przedniego płata przysadki mózgowej, osteoporoza. Głównymi zespołami przebiegającymi z zaburzeniami wyrzynania się zębów są zespół Downa, dysplazja ektodermalna, zespół nadnerczowo-płciowy.

Zęby mleczne

Ze względu na kształt i budowę zębów mlecznych rozróżnia się trzy ich rodzaje: siekacze (zęby sieczne), kły oraz trzonowce (zęby trzonowe). Razem w obu wyrostkach zębodołowych obu kości występuje 20 zębów mlecznych, w tym w każdej z ćwiartek 2 siekacze, 1 kieł i 2 zęby trzonowe.

Prawidłowy czas wyrzynania się zębów mlecznych:

Schematycznie ujmując, jednoroczne dziecko miewa zazwyczaj 8 zębów, półtoraroczne – 16, dwuipółletnie powinno mieć pełne uzębienie mleczne. Jako pierwsze w jamie ustnej pojawiają się siekacze pierwsze dolne (w żuchwie). Kolejne jednoimienne zęby pojawiają się zazwyczaj najpierw w żuchwie, potem w szczęce. Prawidłowość ta dotyczy zarówno zębów mlecznych, jak i stałych.

Zęby stałe

Ze względu na kształt i budowę zębów stałych dzieli się je na siekacze (zęby sieczne), kły, przedtrzonowce (zęby przedtrzonowe ), trzonowce (zęby trzonowe). Na uwagę zasługuje fakt, że w obrębie zębów mlecznych nie ma zębów przedtrzonowych. Razem w obu kościach szczęki i żuchwy, po obu stronach, są 32 zęby stałe, w tym w każdej ćwiartce 2 siekacze, 1 kieł, 2 zęby przedtrzonowe, 3 zęby trzonowe.

Prawidłowy czas wyrzynania się zębów stałych:

Literatura:

Zarys współczesnej ortodoncji. Podręcznik dla studentów i lekarzy dentystów, red. I. Karłowska, Warszawa 2009.

S. Majewski: Gnatofizjologia stomatologiczna. Normy okluzji i funkcje układu stomatognatycznego, Warszawa 2009.

A. Bochenek, M. Reicher: Anatomia człowieka. Podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy, Warszawa 2003.