Charakterystyczną cechą tych wad jest dotylne przemieszczenie żuchwy w stosunku do szczęki. W rysach twarzy występuje cofnięcie bródki lub/i wywinięcie wargi dolnej. Jest to najczęściej występująca wada, około 45% przypadków. Za przyczynę wad dotylnych uważa się istnienie: ustnego toru oddychania, parafunkcji pod postacią ssania (palca, ołówków, wargi), karmienia sztucznego oraz nieprawidłowej postawy ciała.
Wady dotylne dzielą się na :
- Tyłozgryz (łac. distocclusio):
- częściowy (łac. partialis) – występuje, gdy kły (zęby trzecie) znajdują się w II klasie Angle’a (czyli kieł górny znajduje się pomiędzy drugim siekaczem dolnym i kłem); w obrębie zębów szóstych nieprawidłowości nie występują (I klasa Angle’a),
- całkowity (łac. totalis) – występuje, gdy cały łuk dolny jest cofnięty w stosunku do łuku górnego; w jamie ustnej występuje II klasa Angle’a, zarówno w linii kłów, jak i w linii zębów szóstych; wada ta występuje pod dwiema postaciami: z wychyleniem –protruzją zębów siecznych górnych (siekacze górne są wachlarzowato ustawione w łuku) oraz z przechyleniem – retruzją (zęby sieczne górne są cofnięte w głąb jamy ustnej); w postaci z protruzją warga górna jest wiotka, słabo napięta, krótka, a zęby często wystają z jamy ustnej, warga dolna jest wywinięta, a bruzda wargowo-bródkowa (bruzda znajdująca się bezpośrednio pod wargą dolną) pogłębiona na skutek cofnięcia wyrostka zębodołowego żuchwy; w postaci z retruzją obie wargi są napięte,
- rzekomy (łac. pseudodistocclusio) – polega na pozornym cofnięciu żuchwy w stosunku do nadmiernie rozbudowanej szczęki; w związku ze zwiększonym wymiarem szczęki cała okolica podnosowa z wargą górną zostają wysunięte do przodu.
- Tyłożuchwie (łac. positio mandiblae posteriori):
- czynnościowe (łac. functionalis) – charakteryzuje się dotylnym ustawieniem kości żuchwy; w zgryzie występuje II klasa Angle’a, zarówno w obrębie trzonowców, jak i kłów,
- morfologiczne (łac. morphologica) – retrogenia – powstaje na skutek przebytej krzywicy lub artropatii stawów skroniowo-żuchwowych; cechuje ją brak doprzedniego wzrostu kości żuchwy, który doprowadza do skrócenia zarówno trzonu, jak i gałęzi tej kości; bródka jest cofnięta, co daje w konsekwencji charakterystyczny ptasi profil.
Literatura:
Zarys współczesnej ortodoncji. Podręcznik dla studentów i lekarzy dentystów, red. I. Karłowska, Warszawa 2009.
S. Majewski: Gnatofizjologia stomatologiczna. Normy okluzji i funkcje układu stomatognatycznego, Warszawa 2009.
