Ujednolicanie się cech artykulacyjnych głosek pod wpływem ich bezpośredniego sąsiedztwa na granicy międzywyrazowej (w wygłosie wyrazu pierwszego i nagłosie wyrazu następnego), powodowane ergonomią pracy aparatu artykulacyjnego. Upodobnienia międzywyrazowe nie mają zwykle charakteru obligatoryjnego, a stopień wyrównania się cech głosek zależy często od tempa i staranności mówienia. Spółgłoski upodobniają się pod względem dźwięczności, stopnia zbliżenia narządów mowy oraz miejsca artykulacji. Upodobnienie w zakresie dźwięczności dotyczy sąsiadujących ze sobą spółgłosek właściwych (np. [iuž dość], [muv gu̯ośno]). Wyrównanie pod względem sonorności (dźwięczności) następuje również w wymowie krakowsko-poznańskiej w sytuacji, gdy wygłos wyrazu poprzedzającego zakończony jest spółgłoską właściwą, nagłos zaś wyrazu następującego ma postać samogłoski lub spółgłoski sonornej (np. [iuž ić], [iuž ńe]). W wymowie warszawskiej w pozycji takiej upodobnienie nie następuje ([iuš ić], [iuš ńe]). Ergonomia artykulacji może doprowadzić też do ujednolicenia stopnia zbliżenia narządów mowy (np. [du̯oi śostry], [poc suf’item], [pšeʒ zabavou̯]) oraz miejsca artykulacji (np. [bežalu], [pšeź eń]). W przypadku gdy jeden z wyrazów kończy się spółgłoską twardą, a drugi zaczyna od spółgłoski miękkiej, możliwe jest częściowe zmiękczenie głoski wygłosowej – zachowuje ona właściwe jej główne miejsce artykulacji, spalatalizowanie zaś stanowi dodatkową cechę artykulacyjną (np. [iuš’ śp’i], [pan’ i pańi], [tak’ i ńe]).
Literatura:
L. Dukiewicz, I. Sawicka: Fonetyka i fonologia, Kraków 1995.
D. Ostaszewska, J. Tambor: Fonetyka i fonologia języka polskiego, Warszawa 2008.
J. Strutyński: Gramatyka polska, Kraków 2002.
M. Wiśniewski: Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń 2007.
