/SCHWA/
ang. neutral vowel
Samogłoskę tę cechuje neutralne położenie narządów artykulacyjnych podczas jej wymawiania. Realizowana jest przy swobodnym, obojętnym układzie warg, które są niezaokrąglone. Ze względu na wielkość otworu wargowego określana jest jako półotwarta lub półprzymknięta, względnie jako pośrednia między półotwartą a półprzymkniętą. Masa języka przyjmuje położenie środkowe (centralne) za względu na jej ruchy w płaszczyźnie poziomej i średnie pod względem ruchów w płaszczyźnie pionowej. Wymienione cechy artykulacyjne samogłoski neutralnej zadecydowały o tym, że znajduje się ona dokładnie w samym centrum czworoboku samogłoskowego, w równych odległościach od czterech samogłosek skrajnych [i, u, a, ɒ]. W transkrypcji międzynarodowej IPA samogłoska neutralna jest oznaczana za pomocą symbolu [ə]. Jest to samogłoska modelowa. Konfiguracja toru głosowego podczas jej wymawiania przypomina rurę o względnie stałym przekroju, dlatego charakteryzuje ją regularny rozkład formantów akustycznych. Samogłoska neutralna występuje w wielu językach europejskich, takich jak angielski, niemiecki, holenderski, ale także w takich językach jak hindi czy amharski.
Handbook of the International Phonetic Association. A Guide to the Use of the International Phonetic Alphabet, Cambridge 1999.
W. Jassem: Podstawy fonetyki akustycznej, Warszawa 1973.
