RENTGENOGRAFIA

Rejestrowanie ruchów narządów artykulacyjnych z wykorzystaniem promieni Roentgena. Promieniowanie X zostało odkryte przez Wilhelma Konrada Roentgena w 1895 roku i do chwili obecnej jest wykorzystywane w diagnostyce medycznej.

Do badania narządów mowy w czasie artykulacji wykorzystali je Halina Koneczna i Witold Zawadowski, którzy zarejestrowali ułożenie narządów artykulacyjnych kilku mówców. Na przedstawionych przez nich rycinach widać wyraźne zróżnicowanie wymowy tej samej głoski przez różne osoby.

Wiele badań z wykorzystaniem rentgenografii można znaleźć w pracach Bożeny Wierzchowskiej. Ponieważ badania wykonywała na sobie, zmarła na skutek choroby popromiennej.

Można wyróżnić dwa rodzaje rentgenografii:

  1. statyczną – przy pomocy której wykonywane są profilowe zdjęcia narządów artykulacyjnych w czasie wymawiania pojedynczych głosek

  2. filmowa – przy pomocy której możliwy jest zapis całych wyrazów i zdań.

Pomimo możliwości pozytywnego wykorzystania promieni Roentgena, może ono wyrządzić wiele szkód w organizmie człowieka. Dlatego należy unikać niepotrzebnych prześwietleń, gdyż promieniowanie takie nawet w małych dawkach może podwyższać ryzyko zachorowania na raka. Obecnie do wizualizacji ruchów narządów artykulacyjnych wykorzystuje się grafikę komputerową. Polskie rentgenogramy przedstawiające wymowę normatywną i patologiczną można znaleźć na stronie www.fonem.eu.

Literatura:

H. Koneczna, W. Zawadowski: Przekroje rentgenograficzne głosek polskich, Warszawa 1951.

I. Styczek: Logopedia, Warszawa 1981.

B. Wierzchowska: Fonetyka i fonologia języka polskiego, Wrocław 1980.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Bo%C5%BCena_Wierzchowska (19.09.2011).