RYTM MOWY

Jedna z cech prozodycznych. Jest to charakterystyczny przebieg dźwięków w czasie. Aby elementy wypowiedzi (głoski, sylaby, wyrazy, zdania) były prawidłowo zrozumiane przez odbiorcę, muszą następować w określonym rytmie, z zastosowaniem określonych parametrów czasowych. Nadawca utrzymuje rytm w sposób automatyczny, nie uświadamiając sobie szczegółów jego przebiegu. Rytm kształtowany jest przez specyficzne mechanizmy mózgowe, które nie podlegają kontroli przez procesy uwagi. Zwolnienie, liczne pauzy lub przyspieszenie elementów wypowiedzi czynią ją dla odbiorcy nieczytelną. Czasami zmiana rytmu wypowiedzi może całkowicie zmienić jej sens, np. Sierotka Marysia. Sierotka ma rysia lub Gondol Jerzy znad Wisły. Gondolierzy znad Wisły.

Od osób, które posługują się mową profesjonalnie, np. aktorów, spikerów, dziennikarzy, wykładowców i nauczycieli, wymagana jest nie tylko poprawna i estetyczna artykulacja, ale także odpowiednie tempo i rytm mowy.

Rytm tekstu czytanego i mówionego znacznie się różnią.

Zaburzenie rytmu mowy jest objawem występującym m.in. przy jąkaniu, dyzartrii oraz niektórych rodzajach afazji. Ćwiczenia rytmizacji mowy są wówczas niezbędne. Można je prowadzić m.in. na ćwiczeniach logorytmicznych.

Zob. także: LOGORYTMIKA, DYZARTRIA

Literatura:

E. Kilińska: Logorytmika, Gdańsk 1987.

E. Szeląg: Nowe tendencje w terapii logopedycznej w świetle badań nad mózgiem, [w]: Podstawy neurologopedii. Podręcznik akademicki, red. T. Gałkowski, E. Szeląg, G. Jastrzębowska, Opole 2005, s. 1028–1061.