/ZABURZENIA MOWY W ROZSZCZEPIE PODNIEBIENIA/
ang. palatolalia, palatophonia
Tradycyjnie w logopedii terminem palatolalia określa się zaburzenia realizacji fonemów wynikające z rozszczepu podniebienia. Wskazuje się przy tym w szczególności na nosowanie otwarte, chociaż w mowie tej grupy pacjentów występują także inne objawy zaburzeń realizacji fonemów, takie jak np. wynikające z nieprawidłowego uformowania podniebienia twardego, ze stosowanych przez pacjenta strategii kompensacyjnych, będących konsekwencją niemożności oddzielania jamy ustnej od nosowej, niedosłuchu, a także związanych z zaburzeniami czynności prymarnych, czyli czynności biologicznych, takich jak oddychanie i przyjmowanie pokarmów. Mając na względzie etymologię słowa palatolalia (łac. palatum ‘podniebienie’, pierwszy człon wyrazów złożonych, który wskazuje na ich związek znaczeniowy z podniebieniem), można wskazać, że w bardzo szerokim ujęciu termin ten mógłby także dotyczyć mowy osób, których zaburzenia o charakterze nosowania otwartego wynikają nie tylko z rozszczepu podniebienia, ale mają także związek z podłożem strukturalnym (innym niż rozszczep, np. wrodzonym krótkim podniebieniem miękkim), funkcjonalnym (niską sprawnością podniebienia miękkiego) lub neurologicznym, determinującym pracę podniebienia miękkiego i możliwość separacji oralno-nazalnej, czyli oddzielenia jamy ustnej od nosowej.
Literatura:
D. Pluta-Wojciechowska: Zaburzenia mowy u dzieci z rozszczepem podniebienia. Badania-teoria-praktyka, Bielsko-Biała 2006.
D. Pluta-Wojciechowska: Mowa dzieci z rozszczepem wargi i podniebienia, Kraków 2011.
M. Hortis-Dzierzbicka: Rozszczep wargi i podniebienia – problematyka mowy rozszczepowej, „Medycyna Wieku Rozwojowego” 1999, t. 3, nr 3, s. 369–375.
Mowa pacjenta z rozszczepem podniebienia. Szkice foniatryczno-logopedyczne, red. M. Hortis-Dzierzbicka, E. Stecko, Warszawa 2005.
