PRZESTANKOWANIA I PAUZY

ang. interruptions and pauses

łac. interrumpere ‘wtrącać, włączać (się)’; grec. pauein ‘przestawać, zatrzymywać (się)’

Składniki prozodycznego ukształtowania wypowiedzi. John Lyons zalicza przestankowanie do zjawisk parajęzykowych. Przestankowanie (frazowanie) polega na zaznaczaniu granic fraz w celu wyodrębnienia w wypowiedzi poszczególnych jednostek informacyjnych, podkreślenia wybranych wyrażeń lub realizacji sprzężenia zwrotnego z odbiorcą. W kulturze żywego słowa odzwierciedlanie znaków interpunkcyjnych w przekazie głosowym określa się mianem przestankowania słuchowego. Przestankowanie słuchowe służy lepszej komunikatywności i jednoznaczności przekazu. Pauzy to zjawiska niejednorodne tak pod względem formalnym, jak i funkcjonalnym. Mogą to być rzeczywiste lub tylko potencjalne przerwy w wypowiedzi słownej. W zależności od przyjętych kryteriów istnieją różne typologie pauz. Biorąc pod uwagę aspekt formalny, wyróżnia się m.in. pauzy właściwe (niewypełnione) i wypełnione (częściowo lub całkowicie). W aspekcie funkcjonalnym można zróżnicować pauzy na gramatyczne i niegramatyczne (w tym psychologiczne).

 

 

Literatura:


J

J. Lyons: Semantyka, t. 1, Warszawa 1983.

J. Kram: Zarys kultury żywego słowa, Warszawa 1981.

M. Korolko: Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1990.

S. Śniatkowski: Milczenie i pauza w gramatyce nadawcy i odbiorcy. Ujęcie lingwoedukacyjne, Kraków 2002.