ang. mixed dementia
Występuje w sytuacji współistnienia dwóch lub więcej procesów patologicznych, powodujących obniżanie się funkcjonowania umysłowego; obraz kliniczny otępienia odzwierciedla nakładanie się różnych jego przyczyn. Takie typy otępienia jak otępienie alzheimerowskie, otępienie naczyniopochodne, otępienie z ciałami Lewy’ego czy otępienie czołowo-skroniowe stosunkowo rzadko mają czystą postać, co potwierdzają badania neuropatologiczne mózgów osób zmarłych. W przypadku otępienia mieszanego u większości chorych kluczowe znaczenie ma proces alzheimerowski i z uwagi na to otępienie mieszane, zgodnie z Międzynarodową Statystyczną Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10), jest rozpoznawane jako otępienie mieszane w chorobie Alzheimera (Tomasz Sobów).
Nie zawsze jednak otępienie mieszane jest związane z obecnością procesu alzheimerowskiego. W ostatnim czasie w ocenie otępienia coraz większe znaczenie przypisuje się patologii naczyniopochodnej, towarzyszącej zmianom zwyrodnieniowym. Najlepiej poznany jest wpływ uszkodzeń naczyniowych na proces alzheimerowski (nałożenie się zmian naczyniowych na pierwotne zwyrodnienie typu alzheimerowskiego nasila zaburzenia funkcji poznawczych), lecz wzrasta również wiedza o wpływie uszkodzeń naczyniowych na zaburzenia funkcji poznawczych w otępieniu czołowo-skroniowym oraz otępieniu z ciałami Lewy’ego (Andrzej Szczudlik, Rafał Motyl). Przypadki otępienia mieszanego są trudne diagnostycznie – u osób w wieku podeszłym można się spodziewać zarówno zmian zwyrodnieniowych, jak i naczyniopochodnych; są jednak przesłanki, by sądzić, że to nie tylko jednoczesne występowanie różnych procesów patologicznych – w przypadku procesu alzheimerowskiego i zmian naczyniowych jeden proces może sprzyjać rozwojowi drugiego (Iwona Kłoszewska).
Ponieważ podkreśla się, że w przyszłości polietiologia otępienia będzie rzeczywistością, nie traci na wartości ogólna koncepcja otępienia ujmowanego niezależnie od przyczyny (nawet w obliczu dążenia do dokładnej diagnostyki poszczególnych chorób otępiennych i, co się z tym wiąże, wyróżniania rozmaitych rodzajów otępień). Z uwagi na wieloprzyczynowość obniżania się poziomu funkcjonowania umysłowego kluczową kwestią staje się wypracowanie takiego sposobu podejścia do otępienia, który umożliwi pragmatyczne decyzje kliniczne (Kenneth Rockwood i współpracownicy).
Zob. także: OTĘPIENIE, OTĘPIENIE ALZHEIMEROWSKIE, OTĘPIENIE NACZYNIOPOCHODNE
Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne, Kraków–Warszawa 2000.
I. Kłoszewska: Choroba Alzheimera i otępienie naczyniopochodne – jak rozległe jest pogranicze?, [w:] Choroby otępienne. Teoria i praktyka, red. J. Leszek, Wrocław 2011, s. 343–352.
K. Rockwood et al.: Toward a revision of criteria for the dementias, „Alzheimer’s & Dementia” 2006, Vol. 3, s. 428–440.
T. Sobów: Praktyczna psychogeriatria: rozpoznawanie i postępowanie w zaburzeniach psychicznych u chorych w wieku podeszłym, Wrocław 2010.
A. Szczudlik, R. Motyl: Otępienie naczyniopochodne, [w:] Otępienie, red. A. Szczudlik, P.P. Liberski, M. Barcikowska, Kraków 2004, s. 245–262.
