Dział neurologopedii zajmujący się oligofazją, czyli zaburzeniem mowy będącym wynikiem niewykształcenia się kompetencji językowej, komunikacyjnej i kulturowej na skutek niepełnosprawności intelektualnej. Przyjmując, iż oligofazja jest zaburzeniem komunikacji językowej osób niepełnosprawnych intelektualnie, które gorzej w stosunku do normy budują i wykorzystują struktury pojęciowe, dokonują utrudnionej i zaburzonej eksploracji rzeczywistości, a zakłócenia komunikacji językowej, uwidaczniające się na każdej płaszczyźnie opisu języka, zubażają proces wyrażania znaczeń, ujmowania myśli i docierania do rzeczywistości, przedmiotem oligofrenologopedii powinna być przede wszystkim diagnoza i terapia logopedyczna tego zaburzenia.
Diagnoza oligofazji składa się z dwóch etapów: 1) deskrypcji, obejmującej badanie sprawności interakcyjnych (motoryki, wymowy, kompetencji językowej, struktur pojęciowych, realizacji dialogu i wypowiedzi narracyjnych) oraz 2) interpretacji, którą tworzy się na podstawie analizy wyników badań specjalistycznych, wywiadu rodzinnego, diagnozy różnicowej i rozpoznania przypadku, czyli orzeczenia o rodzaju i głębokości zaburzenia, możliwościach badanej osoby i jej niedostatkach językowych oraz komunikacyjnych. Z kolei terapia oligofazji, realizowana w ramach postępowania oligofrenologopedycznego, sprowadza się do: 1) programowania terapii, czyli określenia celów, strategii, metod oraz organizacji postępowania logopedycznego; 2) wdrażania postępowania terapeutycznego, obejmującego organizację etapów terapii, ich oceny, dobór środków i pomocy, prowadzenie dokumentacji, weryfikację hipotez diagnostycznych oraz modyfikację programu.
Jednym z podstawowych zadań stojących przed oligofrenologopedią jest dbanie o realizm diagnostyczny i terapeutyczny. Głębokość i niejednorodność zaburzeń komunikacji językowej występujących w populacji osób niepełnosprawnych intelektualnie wymusza na oligofrenologopedzie skrajny obiektywizm poznawczy i pragmatyzm terapeutyczny. Należy dobitnie podkreślić, iż w przypadku głębszych stopni oligofrenii niewykształcenie się na należytym poziomie podstawowego organu nadawczo-odbiorczego mowy, czyli mózgu, uniemożliwia wdrożenie budowania kompetencji językowej, komunikacyjnej i kulturowej jako prymarnej procedury postępowania logopedycznego.
Dodatkowo oligofrenologopedia zajmuje się refleksją metodologiczną dotyczącą oligofazji. Uczestnicząc w konstruowaniu narzędzi służących poznawaniu zaburzonej na skutek niepełnosprawności intelektualnej kompetencji lingwistycznej, przyczynia się do poznawania języka i mowy w ogóle.
Zob. także: OLIGOFAZJA, OLIGOFRENOPEDAGOGIKA, NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ INTELEKTUALNA
Literatura:
S. Grabias: Perspektywy opisu zaburzeń mowy, [w]: Zaburzenia mowy, red. S. Grabias, Lublin 2002, s. 11–43.
S. Grabias: Logopedia – nauka o biologicznych uwarunkowaniach języka i zachowaniach językowych, „Logopedia” 2010/2011, t. 39/40, s. 9–34.
U. Jęczeń: Standardy postępowania logopedycznego w przypadku oligofazji, „Logopedia” 2008, t. 37, s. 89–97.
K. Kaczorowska-Bray: Zaburzenia komunikacji językowej w grupie osób z niepełnosprawnością intelektualną, [w]: Diagnoza i terapia logopedyczna osób z niepełnosprawnością intelektualną. Teoretyczne determinanty problemu, red. J. Błeszyński, K. Kaczorowska-Bray, Gdańsk, s. 36–64.
M. Michalik: Kompetencja składniowa w normie i w zaburzeniach. Ujęcie integrujące, Kraków 2011.
