/RYNOLALIA ZAMKNIĘTA, DYSNAZALNOŚĆ/
ang. the rhinolalia clausa, rhinophonia clausa
Zaburzenia rezonansu głosek nosowych i częściowo głosek ustnych na skutek czynników chorobowych jamy nosowej i/lub nosogardła. Nosowanie zamknięte (hyporrhinophonia, rynolalia zamknięta, dysnazalność) pojawia się w sytuacji patologicznego wpływu komory nosowej i/lub nosogardła na akustyczną strukturę głosek nosowych, np. [m, n]. Patomechanizm jest następujący: w jamie nosowej i/lub nosogardle znajduje się przeszkoda utrudniająca przepływ strumienia powietrza, czyli obszary te są częściowo „zamknięte” dla przepływającej fali dźwiękowej przy tworzeniu głosek nosowych, w efekcie czego powstaje trudność w pełnym uruchamianiu rezonatora nosowego, ponieważ fala dźwiękowa napotyka większą lub mniejszą przeszkodę, a zatem zmieniają się cechy rezonatora nosowego. Można powiedzieć, że „uszkodzone” zostają głoski nosowe (mają nieprawidłowy rezonans nosowy), ale również częściowo samogłoski. Dzieje się to na skutek tłumienia pewnych tonów składających się na ich brzmienie, co ma związek z nieprawidłową strukturą nosogardzieli i jam nosowych. W zależności od usytuowania przyczyny obturacji jamy nosa i/lub nosogardzieli wyróżnia się nosowanie zamknięte tylne (związane ze stanem chorobowym nosogardzieli) i nosowanie zamknięte przednie (związane ze stanem chorobowym jam nosa). Do częstych przyczyn nosowania zamkniętego zalicza się: obrzęk śluzówki nosa, polipy, przerost migdałka gardłowego. Nosowanie zamknięte może być także związane z przyczynami innymi niż organiczne, może mieć bowiem podłoże funkcjonalne.
Postępowanie w przypadku nosowania zamkniętego wiąże się z usunięciem jego przyczyny, a następnie, w razie potrzeby, z nauką głosek nosowych. W terapii logopedycznej należy wykorzystać ćwiczenia oddechu fizjologicznego, ćwiczenia różnicowania wdechu i wydechu, naukę uruchamiania rezonatora nosowego z wykorzystaniem strategii czucia drżenia kości nosa, strategii różnicowania głosowych i ustnych.
Literatura:
Foniatria kliniczna, red. A. Pruszewicz, Warszawa 1992.
M. Hortis-Dzierzbicka, Z. Dudkiewicz, E. Stecko: Nosowanie otwarte – przyczyny, diagnostyka, sposoby eliminacji, „Nowa Pediatria” 2000, nr 18, s. 18–19.
M. Hortis-Dzierzbicka: Nasofiberoskopia w ocenie zastosowania płata gardłowego w niewydolności podniebienno-gardłowej u pacjentów z rozszczepem podniebienia, Warszawa 2004.
Z. Pawłowski: Foniatryczna diagnostyka wykonawstwa emisji głosu śpiewaczego i mówionego, Kraków 2005.
D. Pluta-Wojciechowska: Zaburzenia mowy u dzieci z rozszczepem podniebienia. Badania-teoria-praktyka, Bielsko-Biała 2006.
