ang. hard-of-hearing, partially deaf
Określenie osób, które ze względu na wadę słuchu mają ograniczone możliwości odbioru mowy drogą słuchową. W powszechnym użyciu pojawiło się dopiero po drugiej wojnie światowej. Zostało wprowadzone jednocześnie z innym określeniem – głuchy, odnoszącym się do osób, które ze względu na wadę słuchu nie mogą odbierać mowy za pomocą słuchu, wypierając wcześniej stosowaną nazwę głuchoniemy. Oba określenia – głuchy i niedosłyszący były powszechnie stosowane w latach osiemdziesiątych. W 1993 roku na mocy zarządzenia Ministerstwa Edukacji Narodowej zostały zastąpione określeniami – niesłyszący i słabosłyszący. Podział na osoby głuche i niedosłyszące jest jednak w praktyce nadal stosowany i tradycyjnie przyjmowany w surdopedagogice, również w innych krajach.
W klasyfikacjach pedagogicznych za najważniejsze kryterium przyjmuje się zdolność do rozumienia mowy. Za osoby niedosłyszące uznaje się te, których słuch uszkodzony jest w stopniu mniejszym niż 70 dB, a rozumienie mowy drogą słuchową mimo pewnych trudności jest możliwe. W praktyce pedagogicznej niedosłuch oznacza ograniczenie funkcji słuchowych, a w związku z tym trudności w odbiorze i rozumieniu mowy
W logopedycznej typologii uszkodzeń słuchu autorstwa Kazimiery Krakowiak nadrzędne kryterium proponowanych podziałów stanowią osiągane rzeczywiście sprawności słyszenia, wpływające na poziom sprawności językowych i komunikacyjnych, a nie wyłącznie kryterium audiologiczne (średnia ubytku słuchu). Za niedosłyszące uznaje się osoby z różnymi uszkodzeniami słuchu, które mimo własnych ograniczeń percepcyjnych, wykorzystujące zmysł słuchu jako dominujący w odbieraniu wypowiedzi innych osób, podczas gdy wzrok pełni wyłącznie rolę wspomagającą.
Ze względu na coraz lepsze możliwości leczenia i rehabilitacji posługiwanie się określeniem niedosłyszący jest merytorycznie uzasadnione i coraz bardziej powszechne. Obecnie dzieci, które ze względu na stopień uszkodzenia słuchu należałoby uznać za głuche, są w stanie opanować mowę na poziomie, który niegdyś osiągały dzieci z niedosłuchem. Niedosłyszenie należy zatem rozpatrywać jako pewne continuum zjawisk związanych z różnym nasileniem uszkodzenia słuchu objawiających się różnym charakterem trudności związanych z przyswajaniem mowy.
Literatura:
U. Eckert: Pedagogika niesłyszących i niedosłyszących – surdopedagogika, [w:] Pedagogika specjalna, red. W. Dykcik, Poznań 1997, s. 150–158.
T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, M. Kukuła: Zaburzenia mowy dzieci niedosłyszących i głuchych, [w:] Logopedia. Pytania i odpowiedzi, red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, Opole 1999, s. 496–544.
K. Krakowiak: Typologia uszkodzeń słuchu i osób nimi dotkniętych, [w:] Logopedia. Teoria zaburzeń mowy, red. S. Grabias, M. Kurkowski, Lublin 2012, s. 215–248.
B. Hoffmann: Surdopedagogika. Zarys problematyki, Warszawa 1987.
