NOSOWANIE OTWARTE

/RYNOLALIA OTWARTA, DYSORALNOŚĆ/

ang. the rhinolalia aperta, rhinophonia aperta

Jeden z rodzajów nosowania. Pojawia się w sytuacji patologicznego wpływu komory nosowej na akustyczną strukturę głosek ustnych na skutek braku oddzielenia jamy ustnej od nosowej. Patomechanizm jest następujący: na skutek czynników patologicznych nie można oddzielić jamy ustnej od jamy nosowej, co powoduje, że strumień powietrza ma „otwarty” dostęp do jam nosa i nosogardła, w efekcie czego głoski ustne stają się unosowione. Wśród przyczyn nosowania otwartego wyróżnia się przyczyny strukturalne, funkcjonalne i neurologiczne. Wpływ na nosowanie ma także obecność przetok na podniebieniu twardym.

Rozpoznawanie nosowania otwartego może mieć charakter słuchowy, może odbywać się za pomocą specjalnych prób w gabinecie (np. próby Gutzmanna, próby Czermaka, próby Seemana) albo przez połączenie oceny słuchowej z obiektywną oceną zwarcia podniebienno-gardłowego za pomocą nasofiberoskopii przeprowadzonej przez foniatrę.

Postępowanie w przypadku nosowania otwartego zależy od wywołującej je przyczyny, a najczęściej obejmuje ćwiczenia normalizacji napięcia mięśni oddechowych, barków, gardła i podniebienia, ćwiczenia usprawniające podniebienie miękkie, ćwiczenia oddechowe i emisyjne. Nie należy jednak łudzić się, że za pomocą ćwiczeń logopedycznych można usunąć nosowanie otwarte, które wynika z braku dostatecznej ilości tkanek, np. krótkiego podniebienia po operacji rozszczepu podniebienia. Konieczna jest konsultacja foniatryczna i podjęcie ewentualnego leczenia chirurgicznego. Do czasu ustalenia przyczyn nosowania otwartego (strukturalne, funkcjonalne, o podłożu neurologicznym) należy prowadzić ćwiczenia podniebienia miękkiego, różnicowanie wdechu i wydechu, ćwiczenia oddechowe i nie spieszyć się z wywoływaniem głosek ustnych. Do wywoływania głosek ustnych niezbędne jest uzyskanie pewnych warunków progowych. W innym przypadku można doprowadzić do wywołania głosek nienormatywnych i wytworzyć bardzo niekorzystne nawyki artykulacyjne.

Literatura:

Foniatria kliniczna, red. A. Pruszewicz, Warszawa 1992.

M. Hortis-Dzierzbicka, Z. Dudkiewicz, E. Stecko: Nosowanie otwarte – przyczyny, diagnostyka, sposoby eliminacji, „Nowa Pediatria” 2000, nr 18, s. 18–19.

M. Hortis-Dzierzbicka: Nasofiberoskopia w ocenie zastosowania płata gardłowego w niewydolności podniebienno-gardłowej u pacjentów z rozszczepem podniebienia, Warszawa 2004.

Z. Pawłowski: Foniatryczna diagnostyka wykonawstwa emisji głosu śpiewaczego i mówionego, Kraków 2005.

D. Pluta-Wojciechowska: Zaburzenia mowy u dzieci z rozszczepem podniebienia. Badania-teoria-praktyka, Bielsko-Biała 2006.