ang. disturbances of the resonance
Nieprawidłowe tworzenie dźwięków ze względu na rezonans. Uznając, że głoska jest realizacją fonemu, można – na podstawie przyjętego systemu fonetyczno-fonologicznego – stwierdzić, że głoski będące realizacjami poszczególnych fonemów, oprócz innych cech zgodnych z realizowanym fonemem, powinny posiadać określony rezonans. Tworzenie rezonansu wiąże się z układem rezonansowym, w skład którego wchodzą takie rezonatory jak jama ustna, jama nosowa, jama gardłowa, i polega na powstawaniu drgań rezonansowych, wywołanych działaniem fal odbitych w przestrzeni ograniczonej.
Tworzenie głoski wiąże się zatem z wykorzystaniem ustnej lub nosowej drogi przepływu powietrza, co ma związek z włączaniem bądź wyłączaniem rezonatora nosowego z artykulacji. Dźwięki nosowe tworzone są przy pełnym (artykulacja ŋ) lub częściowym obniżeniu podniebienia miękkiego. Dźwięki ustne są artykułowane z wyłączeniem rezonatora nosowego, co odbywa się za pomocą mechanizmu zwarcia podniebienno-gardłowego.
Rezonans dźwięków mowy może być z różnych powodów zaburzony. Wiąże się to z nieprawidłowym oddziaływaniem jamy nosowej i nosogardła na akustyczną strukturę dźwięków, przy czym istota nieprawidłowości może być różna. Z jednej strony może polegać na tym, że zamiast rezonansu ustnego charakterystycznego dla głosek ustnych powstaje różnej intensywności rezonans nosowy, z drugiej zaś może polegać na trudnościach w uzyskaniu pełnego rezonansu nosowego na skutek istnienia różnych przeszkód utrudniających lub uniemożliwiających przejście strumienia powietrza artykulacyjnego do komory rezonacyjnej nosa.
Literatura:
Emisja głosu, red. Z. Pawłowski, Warszawa 2008.
A. Mitrinowicz-Modrzejewska: Akustyka psychofizjologiczna w medycynie, Warszawa 1974.
Uniwersalny słownik języka polskiego, red. S. Dubisz, Warszawa 2004.
Encyklopedia języka polskiego, red. S. Urbańczyk, Wrocław 1992.
Z. Pawłowski: Foniatryczna diagnostyka wykonawstwa emisji głosu śpiewaczego i mówionego, Kraków 2005.
B. Rocławski: Podstawy wiedzy o języku polskim dla glottodydaktyków, pedagogów, psychologów i logopedów, Gdańsk 2001.
