ang. morphology, niem. Morphologie, fr. morphologie, ros. морфология
grec. morphe ‘kształt’, logos ‘słowo’
Dział językoznawstwa zajmujący się budową gramatyczną wyrazu. Struktura gramatyczna wyrazu zakłada występowanie w niej minimalnych jednostek znaczących, zwanych morfemami, np. w wyrazie skakanka można wyróżnić człony skak-ank-a, z których każdy ma odrębne znaczenie bądź swoistą funkcję gramatyczną (skak- ‘skakać’, -ank- ‘coś do wykonywania czynności’, -a ‘pojedynczy egzemplarz; mianownik liczby pojedynczej’).
Morfologia dzieli się na słowotwórstwo i fleksję. Analiza morfologiczna wyrazu w ujęciu słowotwórczym to wyodrębnianie morfemów słowotwórczych (skak-anka), natomiast w ujęciu fleksyjnym – morfemów fleksyjnych (skakank-a).
W języku polskim większość wyrazów ma strukturę morfologiczną. Wyrazy niepodzielne morfologicznie to przykładowo: dziś, chyba, kiedy, przed, nie.
Zob. także: MORFEM, GRAMATYKA, SŁOWOTWÓRSTWO, FLEKSJA
Literatura:
Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, red. R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, Warszawa 1998.
H. Wróbel: Gramatyka języka polskiego, Kraków 2001.
E. Łuczyński: Rozgryzając tajniki mowy. Wiedza o języku polskim dla logopedów, Gdańsk 2011.
Cz. Lachur: Zarys językoznawstwa ogólnego, Opole 2004.
J.R. Taylor: Gramatyka kognitywna, Kraków 2007.
