ang. METHOD OF SOUND SYMBOLS
Metoda wykorzystująca zajęcia o charakterze muzykoterapeutycznym. Przeznaczona jest dla dzieci 5 i 6-letnich z zaburzeniami w rozwoju (opóźnienia rozwoju spostrzeżeń wzrokowych, słuchowych, opóźnienia rozwoju umysłowego, zahamowanie psychoruchowe, nadpobudliwość psychoruchowa). Głównymi wyznacznikami metody jest ruch i muzyka - na bazie odpowiednio dobranej muzyki prowadzone są zajęcia usprawniające zaburzone funkcje i procesy. Muzyka jest czynnikiem wyzwalającym aktywność dziecka, a odpowiedni dobór ćwiczeń pozwala na aktywizację rozwoju psychicznego i ruchowego. Odbywa się to dzięki odpowiedniemu doborowi grup ćwiczeniowych. Szczegółowe ćwiczenia dotyczą: 1. sfery ruchowej - następuje pobudzenie ruchowe całego ciała w zakresie ruchów dowolnych i kontrolowanych, stymulacji podlega rozwój ruchów manualnych; 2. procesów poznawczych - ćwiczenia rozwijają procesy myślowe (analizę, syntezę, porównywanie) poprzez operowanie symbolami dźwięków; 3. procesów emocjonalnych (odreagowanie napięć emocjonalnych); 4. sfery emocjonalnej (odbudowa samooceny), 5. sfery społecznej – w trakcie ćwiczeń zespołowych możliwe staje się wdrożenie dziecka do współdziałania w grupie. Opracowany przez B. Kaję tok postępowania metodycznego przewiduje prowadzenie zajęć w następującym układzie: 1. spontaniczna i kontrolowana ekspresja ruchowa na dowolne tematy muzyczne (celem jest ogólne motoryczne pobudzenie, kształcenie orientacji w schemacie ciała i przestrzeni, koncentracji uwagi, kontroli ruchu. Punktem wyjścia jest dowolna, odpowiadająca dzieciom muzyka. Następnie terapeuta zaczyna kontrolować ruchy dziecka. Wprowadzane są ćwiczenia inhibicyjno-incytacyjne, w których kolejno po sobie następują pobudzanie i hamowanie. W ostatniej fazie ćwiczenia ogranicza się zbędne ruchy dzieci, porządkuje ich ruchy za pomocą rytmu); 2. interpretacja plastyczna utworów muzycznych (celem jest rozwijanie wyobraźni dziecka, wrażliwości estetycznej, odreagowanie konfliktów. Początkowo dzieci ilustrują nastrój wysłuchanego utworu tylko przy pomocy plam wykonywanych na dużych arkuszach papieru z wybranego przez siebie koloru, w miarę upływu czasu w terapii są zachęcane do wyrażania na obrazkach pewnych treści kojarzących się im z muzyką oraz do wyrażania własnych interpretacji słowem), 3. poznawanie i operowanie symbolami dźwięków (ten typ ćwiczeń służy stymulacji rozwoju umysłowego dzieci oraz procesów percepcyjnych; polega na wprowadzeniu zróżnicowanych dźwięków: wysoki - niski, długi-krótki, głośny-cichy, bliski - daleki i przyporządkowaniu im pewnych, umownych znaków graficznych), 4. zabawy słowno-muzyczno-ruchowe z elementami melorecytacji, inscenizacji, ćwiczeń pantomimicznych (celem jest tu rozwijanie mowy dziecka i jego zdolności do słuchania, pracę rozpoczyna się od prostych ćwiczeń ortofonicznych i utworów wierszowanych, które w połączeniu z muzyką są dobrymi ćwiczeniami melorecytacji.), 5. relaksacja, mająca na celu zwolnienie napięcia mięśniowego i psychicznego.
Literatura:
B. Kaja: Problemy diagnozy i terapii zaburzeń rozwoju u dzieci w wieku przedszkolnym, Bydgoszcz 1986.
B. Kaja: Zarys terapii dziecka, Bydgoszcz 1998.
J. Zientkiewicz: Terapia zajęciowa w neuropsychiatrii dziecięcej. Problemy psychoterapii, t. 1, Warszawa 1966.
E. Dzionek, M. Gmosińska: Kształtowanie twórczych postaw dzieci pięcio-, sześcioletnich, Kraków 2003.
