ang. clicks
Spółgłoski, które powstają przy udziale welarnego mechanizmu wywołania przepływu powietrza o kierunku ingresywnym (wdechowym). W produkcji mlasków dźwięcznych uczestniczą jednocześnie dwa mechanizmy: płucny egresywny i welarny ingresywny. Dźwięki te występują w systemach spółgłoskowych języków południowoafrykańskich, takich jak bushman, nama, !Xóõ używanym w Botswanie i Namibii, !Xũ używanym w Angoli i Botswanie, w językach xhosa i zuluskim w Południowym Bantu oraz sandawe i hadzapi w Tanzanii. Opisywane w literaturze mlaski należą do grupy głosek zwarto-wybuchowych i zwarto-szczelinowych.
Charakterystycznym dla mlasków jest zwarcie w jamie ustnej wytworzone pomiędzy tylną częścią języka a podniebieniem miękkim. W trakcie gdy formowane jest zwarcie tylne, w tym samym czasie w przedniej części jamy ustnej powstaje zwarcie przednie, dwuwargowe lub przedniojęzykowe, co daje w efekcie podwójną artykulację. Po uformowaniu obu zwarć środkowa część języka obniża się, powodując spadek ciśnienia pomiędzy obiema blokadami powstałymi w jamie ustnej i następuje realizacja mlasku. Jako pierwsze zwalniane jest zwarcie przednie i powietrze zasysane jest do wnętrza jamy ustnej, wyrównując różnicę ciśnień. Jako ostatnie zwalniane jest zwarcie tylne (rys. 1). Mlaski mogą być również wypowiadane przy opuszczonym podniebieniu miękkim z dodatkowym przepływem powietrza płucnego.
Ryc. 1. Fazy artykulacji mlasków (Cyt. za: Laver 1994: 176).
Literatura:
M. Ball, J. Rahilly: Phonetics. The Science of Speech, London 1999.
J. Laver: Principles of phonetics, Cambridge 1994.
P. Ladefoged: Vowels and Consonants: An introduction to the sounds of languages, Oxford 2001.
