/METODA FILADELFIJSKA, METODA WZORCÓW WEDŁUG DOMANA–DELACATO/
Glenn Doman, fizjoterapeuta, ukończył Uniwersytet w Pensylwanii w 1946 roku. W latach 1947 – 1950 wraz z neurochirurgiem Templem Fay’em, swoim bratem Robertem Domanem (doktorem nauk medycznych, specjalistą w dziedzinie rehabilitacji), żoną Hazel Doman (pielęgniarką pediatryczną) oraz Carlem H. Delacato (psychologiem wychowawczym), stworzył zespół badawczy, pracujący nad skuteczną metodą rehabilitacji osób z uszkodzeniem mózgu. W 1955 roku Glenn Doman założył pozarządową organizację o nazwie Instytut Osiągania Ludzkich Możliwości (The Institutes for the Achievement of Human Potential – IAHP) z siedzibą w Filadelfii, która tworzy autorskie programy usprawniania przede wszystkim dzieci z porażeniem mózgowym i uszkodzeniami neurologicznymi. Opracowuje także metody pracy z dziećmi o rozwoju nie budzącym zastrzeżeń, którym rodzice chcą zapewnić maksymalny rozwój naturalnego potencjału.
Metoda ta opiera się na teorii rekapitulacji wykorzystanej w metodzie Temple Fay’a w latach czterdziestych. Według tej teorii organizm w ontogenezie przechodzi przez poszczególne etapy rozwoju filogenetycznego. Temple Fay w rozwoju ruchowym wyodrębnił trzy etapy od homologicznego wzorca ruchu, przez pełzanie homolateralne po ruch heterolateralny. Wzorce te wykorzystywał w usprawnianiu dzieci z zaburzeniami ruchowymi. W metodzie tej układ nerwowy traktowany jest jako swoisty „obwód cybernetyczny”, tworzony przez drogi aferentne i eferentne. Spójność tego obwodu i prawidłowy przebieg informacji zapewnia dziecku właściwy rozwój sensoryczny i motoryczny.
Opracowana przez Glenna Domana i jego współpracowników metoda być wykorzystywana w rehabilitacji dzieci z uszkodzeniami tego „obwodu cybernetycznego”, a więc z uszkodzeniami neurologicznymi okołoporodowymi, ale także nabytymi w okresie postnatalnym, z wadami genetycznymi oraz innymi zaburzeniami rozwoju psychoruchowego. Do grupy dzieci „z uszkodzeniem mózgu” (jak je nazywa) G. Doman zalicza dzieci opóźnione i upośledzone umysłowo, z dziecięcym porażeniem mózgowym, z zaburzeniami emocjonalnymi, z nieprawidłowym napięciem mięśniowym, z padaczką, atetozą, nadpobudliwe oraz np. z zespołem Downa.
Główne cele metody to:
- uzyskanie zdolności lokomocji;
- poprawa koordynacji ruchowej;
- poprawa kontaktu z otoczeniem;
- rozwijanie możliwości intelektualnych.
Cele te uzyskuje się dzięki stymulacji rozwoju ruchowego dziecka, jego rozwoju fizycznego (układu krążenia i oddychania – poprzez stosowanie właściwej diety i programu oddechowego), emocjonalno-społecznego oraz rozwoju intelektualnego. Wspomaganie rozwoju intelektualnego odbywa się poprzez intensywną stymulację polisensoryczną i specjalne programy nauczania czytania i liczenia. Podjęcie terapii metodą Domana poprzedzone jest diagnozą, w której porównuje się rozwój psychoruchowy danego dziecka z tzw. profilem rozwojowym, uwzględniającym rozwój motoryczny i sensoryczny. Celem jest określenie wieku neurologicznego dla poszczególnych funkcji i średniego wieku neurologicznego oraz stanu ogólnego rozwoju dziecka. Na podstawie diagnozy ustala się program terapeutyczny. Jego realizacja jest bardzo wyczerpująca, gdyż poszczególne ćwiczenia powtarza się codziennie od kilku do kilkudziesięciu razy, co trwa około 12 godzin. Terapia prowadzona jest przez opiekunów dziecka i na nich spoczywa odpowiedzialność za osiągnięte rezultaty. Raz na pół roku dokonuje się oceny osiągnięć dziecka oraz opracowuje się nowy program usprawniania.
Metoda Domana-Delacato uważana jest za jedną z metod alternatywnych i wysoce kontrowersyjnych.
Literatura:
Cz. Szmigiel, W. Kiebzak: Podobieństwa i różnice w metodach usprawniania dzieci wysokiego ryzyka, opartych na rozwoju neuromotorycznym. Porównanie metod, [w:] Podstawy diagnostyki i rehabilitacji dzieci i młodzieży niepełnosprawnej, t. 2, red. Cz. Szmigiel, W. Kiebzak, Kraków 2010, s. 41–52.
M. Borkowska: Metoda Glenna Domana, [w:] Dziecko niepełnosprawne ruchowo. Usprawnianie ruchowe. Część 2, red. M. Borkowska, Warszawa 1997, s. 101–105.
