System znaków prymarnie dźwiękowych, wtórnie pisanych, służący do porozumiewania się w obrębie danej społeczności. Język jest tworem społecznym – wspólnym wszystkim członkom danej społeczności (nazywanej społecznością językową), w przeciwnym bowiem wypadku niemożliwe byłoby porozumienie. Społeczny charakter języka i jego jednolitość jako systemu abstrakcyjnego podkreślały szkoły strukturalistyczne w przeciwieństwie do młodogramatyków, dla których język stanowił zjawisko indywidualne. Najnowsza lingwistyka stara się pogodzić te skrajne stanowiska, podkreślając konieczność rozróżnienia w języku elementów wspólnych wszystkim członkom danej społeczności i elementów charakterystycznych tylko dla niektórych jej grup, a nawet jednostek. Nawet ten sam użytkownik języka w różnych okolicznościach posługuje się różnymi odmianami (stylami) swojego języka, nieraz dość od siebie odległymi, jak np. język potoczny, którym mówi na co dzień w domu, i język literacki, którego używa tylko w specjalnych okolicznościach.
Ferdinand de Saussure w obrębie zjawisk porozumiewania się językowego odróżnił język (langue) jako abstrakcyjny, społecznie wytworzony system znaków od mówienia (parole), które jest procesem indywidualnym, a zarazem realizacją języka. Porównywał język do zasad gry w szachy, a mówienie do konkretnych partii szachowych, rozgrywanych przez różnych partnerów. Całość zjawisk związanych z komunikacją językową, samą zdolność ludzi do posługiwania się językiem nazywał mową (langage).
W gramatyce transformacyjno-generatywnej podkreśla się leżącą u podstaw języka świadomość językową jego użytkowników oraz jego twórczy charakter, który polega na tym, że można w języku tworzyć nieskończenie wiele zdań. Opierając się na tej właściwości języka, Noam Avram Chomsky zdefiniował go jako nieskończony zbiór zdań zbudowanych ze skończonego zbioru symboli za pomocą skończonego zbioru reguł. Inni generatywiści, akcentując świadomościowy aspekt języka, definiują go jako rzeczywistość psychiczną (umysłową), która leży u podstawy mówienia i tworzy kompetencję użytkownika języka.
Literatura:
Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red. K. Polański, Wrocław 1993.
