/INNOWACJA JĘZYKOWA/
Nowy element języka. Innowacje mogą obejmować wszystkie działy językoznawstwa – fonetykę, fonologię, morfologię, składnię (nowy wyraz, wyrażenie, forma gramatyczna, znaczenie, konstrukcja składniowa). Przykładem innowacji fonetycznej może być szerzenie się w pewnym okresie rozwoju języka polskiego wymowy w miejsce dawnego przedniojęzykowego [ł] tzw. wałczenia, czyli wymowy [ṷ] – u niezgłoskotwórczego. Innowacją fonologiczną były w języku polskim takie zmiany jak zanik iloczasu czy identyfikacja w większości dialektów i języku literackim dawnych odrębnych fonemów /ž/ i /ř/. W innowacje obfituje fleksja (formy w borze, o synie zamiast pierwotnych w boru, o synu; biernik tą zamiast tę). Innowacje leksykalne i wszelkie zmiany w zakresie słowotwórstwa obejmowane są nazwą neologizmów. Neologizmy leksykalne są uzasadnione, gdy są utworzone dla nazwania nowych przedmiotów i pojęć. W tej grupie licznie występują zapożyczenia (sputnik, komputer), neologizmy słowotwórcze (mrowiskowiec), neologizmy frazeologiczne (czyn społeczny), a także neosemantyzmy (widmo jako termin fizyczny). Najczęstszym typem innowacji składniowych jest zmiana rekcji (rządu), np. dopominać się o coś zamiast dawnego dopominać się czegoś; prosić o coś zamiast dawniejszego prosić czegoś.
Literatura:
Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red. K. Polański, Wrocław 1993.
Encyklopedia języka polskiego, red. S. Urbańczyk, Wrocław 1994.
