ang. Hipotherapy , niem. Hippotherapie (łac.)
(gr. hippos- koń, θεραπεία - terapia)
Hipoterapia to ukierunkowane działanie terapeutyczne, mające służyć poprawie funkcjonowania człowieka w sferach fizycznej, emocjonalnej, poznawczej i społecznej, podczas którego specjalnie przygotowany koń stanowi integralną część procesu terapeutycznego. Prowadzona jest przez wykwalifikowanego hipoterapeutę zgodnie z zaleceniami lekarza kierującego na terapię i we współpracy z innymi specjalistami prowadzącymi danego pacjenta (jest to terapia wspomagająca podstawowe działania medyczne i rehabilitacyjne, ale w niektórych przypadkach istnieją przeciwwskazania do jej zastosowania, dlatego nie może być stosowana bez zgody lekarza prowadzącego danego pacjenta). Do końca 2010 r. uprawnienia do prowadzenia hipoterapii posiadali instruktorzy rekreacji ruchowej ze specjalnością hipoterapii, a ich legitymacja była wydawana przez Ministerstwo Sportu. Osoby te nadal posiadają uprawnienia. Od roku 2011 uprawnieni do prowadzenia hipoterapii są również absolwenci kursów realizowanych przez Polskie Towarzystwo Hipoterapeutyczne posiadający tytuł zawodowy instruktora hipoterapii udokumentowany legitymacją i certyfikatem wydanym przez Polskie Towarzystwo Hipoterapeutyczne. Koń wykorzystywany do prowadzenia terapii musi oznaczać się odpowiednim charakterem, prawidłowym ruchem i starannym specjalistycznym przygotowaniem. Terapeutyczne walory hipoterapii dotyczą sfery fizycznej – mowa tu o podnoszeniu ogólnej sprawności, normalizacji napięcia mięśniowego, torowaniu prawidłowego wzorca chodu; poprawie koordynacyjnych zdolności motorycznych, głównie równowagi i poczucia rytmu; poprawie orientacji w przestrzeni i schemacie własnego ciała, stymulacji i normalizacji czucia głębokiego oraz powierzchniowego. W zakresie sfery emocjonalno – motywacyjnej możliwy jest wzrost motywacji i akceptacji procesu terapeutycznego; zwiększenie poczucia własnej wartości, zmniejszenie zaburzeń emocjonalnych. Wzbogacenie sfery poznawczej dokonuje się poprzez stymulację odbioru wrażeń zmysłowych, poprawę percepcji wzrokowej i słuchowej, stymulację uwagi, pamięci, myślenia, mowy a także nabywanie i rozwijanie nowych umiejętności. W zakresie sfery społecznej u pacjentów obserwuje się aktywizację psychospołeczną, kształtowanie i rozwijanie pozytywnych relacji społecznych. Zajęcia hipoterapeutyczne prowadzone są w różnej formie. Podstawowymi formami są: fizjoterapia na koniu, czyli gimnastyka lecznicza na koniu poruszającym się stępem, mająca na celu usprawnienie ruchowe (prowadzona przez fizjoterapeutę lub pod jego kierunkiem) oraz terapia kontaktem z koniem, której celem jest nawiązanie kontaktu pacjenta ze zwierzęciem, z otaczającym środowiskiem, wreszcie z innymi ludźmi, jej istotą jest kontakt pacjenta z koniem, stworzenie sytuacji terapeutycznej, a nie samo dosiadanie konia (prowadzona przez psychologa, pedagoga, lekarza psychiatrę lub pod ich kierunkiem). Inną formą hipoterapii jest psychopedagogiczna jazda konna i woltyżerka. Tym terminem określa się zespół działań jeździeckich, pedagogicznych i psychologicznych podejmowanych w celu usprawnienia intelektualnego, poznawczego, emocjonalnego i fizycznego, prowadzonych przez psychologa, pedagoga, terapeutę zajęciowego lub pod ich kierunkiem. Ponadto wyróżnia się jazdę konną dla osób niepełnosprawnych (rekreacyjną i sportową), która nie stanowi części hipoterapii, ale jest z nią ściśle związana i może mieć aspekt terapeutyczny.
Literatura:
A. Strumińska (red.), Psychologiczne aspekty hipoterapii dzieci i młodzieżyniepełnosprawnych intelektualnie. ABC hipoterapii, Warszawa 2003; I. Strauβ, Hipoterapia. Neurofizjologiczna gimnastyka lecznicza na koniu, Kraków 1996; A. Wyżnikiewicz – Nawracała, Jeździectwo w rozwoju motorycznymi psychospołecznym osób niepełnosprawnych, Gdańsk 2002; N.Bekasiewicz (red.), Czy zwierzęta potrafią leczyć? Terapie z udziałem zwierząt wspomagające rehabilitację osób niepełnosprawnych, Warszawa 2008.
