GWARA

Termin, który często jest używany jako synonim dialektu, chociaż nim nie jest. Według definicji gwara jest podrzędna do dialektu. Gwarą nazywa się mowę ludności wiejskiej z niewielkiego terytorium, przeważnie z kilku lub kilkunastu wsi, różniącą się od języka ogólnego i mowy sąsiednich okolic głównie cechami fonetycznymi, leksykalnymi. Z kolei dialekt to zespół kilku czy kilkunastu gwar danego regionu (problem nazywania posługujących się gwarą mieszkańców śląskich miast mieszkańcami wsi był wielokrotnie rozpatrywany przez dialektologów w ostatnich dziesięcioleciach; w ostatnich latach rozgorzała jednak inna dyskusja – na temat zastępowania terminu gwara śląskajęzykiem śląskim).

Terminem gwara określa się nie tylko gwary wiejskie, ludowe, ale także język środowiskowych lub zawodowych grup społecznych (żargon, język specjalny, profesjolekt), nazywanych gwarami miejskimi, specjalnymi, zawodowymi.

Literatura:

K. Dejna: Dialekty polskie, Wrocław 1973.

S. Urbańczyk: Zarys dialektologii polskiej, Warszawa 1984.

S. Grabias: Język w zachowaniach społecznych, Lublin 2001.

A. Wilkoń: Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny, Katowice 2000.