FORMA WYRAZOWA

/SŁOWOFORMA/

Odpowiednik tradycyjnego terminu wyraz (słowo) w niektórych jego znaczeniach odnoszących się do pojęć bliższych elementom tekstowym (na niższym poziomie abstrakcji). Pojęcie formy wyrazowej jest bardzo użyteczne w pracach, w których ważna jest ściśle ustalona segmentacja tekstu na jednostki wyrazowe, przeprowadzona według ustalonych kryteriów, bez względu na stopień konwencjonalności takiej segmentacji, np. w pracach statystycznych.

Słowoformami nazywa się jednostki wyodrębnione w tekście na podstawie segmentacji graficznej za pomocą odstępów (spacji), niekiedy w drobnych szczegółach zmodyfikowanej – zwłaszcza tam, gdzie ortografia nakazuje pisać łącznie jednostki na którymś z poziomów analizy łatwo separowalne, np. głupi-ś. Tak rozumiane formy wyrazowe mają charakter unilateralny. Za podstawę ich wyodrębnienia służy wyłącznie zewnętrzna postać graficzna. Za jedną formę wyrazową w tym sensie uważa się więc wszelkie wystąpienia jednostek o tej samej postaci zewnętrznej (także homonimów). Formy wyrazowe to także jednostki bilateralne, wyodrębnione w sposób opisany wyżej łącznie z informacją znaczeniową o charakterze leksykalnym lub gramatycznym. Zakres tej informacji zależy od posługującego się tym pojęciem badacza. Za różne uważa się tu z reguły jednostki o wyraźnie zróżnicowanej funkcji składniowej, otrzymujące więc kwalifikację różnych części mowy, a w obrębie tej samej części mowy – różnych wartości kategorii fleksyjnych, np. w obrębie rzeczownika – różnych przypadków. Na tej podstawie za dwie różne formy wyrazowe uzna się np. celownik matce i miejscownik matce.

Literatura:

Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red. K. Polański, Wrocław 1993.