FRAZEOLOGIA

ang. phraseology, niem. Phraseologie, fr. Phraseologie, ros. фразеология

grec. phrasis ‘mówienie, wyrażanie się, wypowiadanie’, logos ‘słowo, nauka’

Termin powstał w XVI wieku. Oznaczał styl, słownictwo. Pod koniec XVIII wieku uzyskał znaczenie „zbiór związków wyrazowych”. W mowie potocznej większości języków europejskich mianem frazeologii określano „puste słowa, hasła bez głębszych treści, frazesy”. O frazeologii jako o dyscyplinie językoznawczej mówi się od XX wieku. Frazeologię oddziela się od słowotwórstwa i paremiologii.

Obecnie przez frazeologię rozumie się dział leksykologii zajmujący się badaniem stałych (utrwalonych) połączeń wyrazów określanych jako idiomy, związki frazeologiczne czy frazeologizmy występujące w funkcji jednostek słownikowych. Mianem frazeologii określa się także zbiór związków frazeologicznych będących częścią zasobu leksykalnego danego języka.

Związki frazeologiczne, zwane również idiomami, idiomatyzmami, to nieregularne połączenia wyrazów, charakteryzujące się stałością pod względem strukturalnym, posiadające ustalone znaczenie, używane w języku ogólnym. Obok stałych związków frazeologicznych należy wyróżnić związki łączliwe (frazemy). Są wśród nich związki tworzone według określonego modelu, np. ktoś dokona otwarcia wystawy, (konstrukcja niepoprawna: ktoś dokona otwarcia okna), a także związki stałe pod względem społecznym i denotacyjnym, cechujące się regularnością znaczeniową, jak np. klasa robotnicza czy papier wartościowy.

Zob. także: FRAZEOLOGIZM
Literatura:

Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red. K. Polański, Wrocław 1999.

S. Skorupka: Słownik frazeologiczny języka polskiego, t. 1–2, Warszawa 1999.

Z problemów frazeologii polskiej i słowiańskiej, red. M. Basaj, D. Rytel, Wrocław 1982.