/DZIECI WILCZE/
ang. wild children
Dzieci, które doświadczyły skrajnych zaniedbań i deprywacji środowiskowej, będąc izolowane od otoczenia bądź porzucone w miejscach bezludnych i w takim przypadku wychowywane najprawdopodobniej przez wilki lub inne zwierzęta.
Pierwszym poświadczonym przypadkiem takiego dziecka był tzw. Dziki Chłopiec z Aveyron – chłopczyk 10–12-letni, którego schwytano podczas polowania zimą na przełomie 1799/1800 roku w podparyskich lasach Aveyron. Przypominał swym wyglądem i zachowaniem raczej zwierzę niż dziecko. Gdy go odnaleziono, był nagi, chodził na czworakach, nie potrafił mówić. Na jego dietę składały się najprawdopodobniej żołędzie i korzenie. Na podstawie obserwacji i badań lekarze stwierdzili, iż jest on niedorozwinięty umysłowo. Ponieważ nie reagował na dźwięki, umieszczono go w przytułku dla osób głuchoniemych. Opieką w latach 1801–1806 otoczył go lekarz Jean Marc Gaspard Itard (1774–1838), który próbował nauczyć dziecko umiejętności społecznych i języka. Sprawozdanie z pracy z Wiktorem (takie imię nadał mu lekarz) Itard przedstawił w roku 1806. Mimo wysiłku i znacznej poprawy stanu chłopca nie udało się wykształcić u niego mowy. Potrafił jedynie wypowiedzieć kilka słów, wśród nich „O, Boże” i „mleko”. Wiktor dożył około 40 lat. Zmarł w Paryżu w 1828 roku.
Jednym z najlepiej poznanych przypadków jest natomiast przypadek Genie, która została odnaleziona w latach 70. XX wieku. Miała wówczas ponad 13 lat. Od 18. miesiąca życia była więziona przez swojego ojca w małym pokoju, w skrajnym odosobnieniu, bez kontaktu z mową. Została poddana intensywnej terapii, którą prowadziła m.in. Susan Curtiss, psycholingwistka.
Przypadkami dzieci izolowanych od środowiska ludzkiego interesują się przedstawiciele wielu dyscyplin naukowych, wśród nich psychologowie i językoznawcy, którym obserwacje ich rozwoju pozwoliły sformułować hipotezy dotyczące istnienia okresu krytycznego dla rozwoju językowego. Są to jednak najczęściej przypadki bardzo niejednoznaczne, ponieważ pochodzenie społeczne tych dzieci, ich stan fizyczny i obecność wad genetycznych czy uszkodzeń neurologicznych nie jest dobrze udokumentowana.
Literatura:
J. Aitchison: Ssak, który mówi, Warszawa 1991.
E.H. Lenneberg: Język w kontekście rozwoju i dojrzewania, [w:] Badania nad rozwojem języka dziecka. Wybór prac, red. G.W. Shugar, M. Smoczyńska, Warszawa 1980, s. 203–232.
R.H. Schaffer: Psychologia dziecka. Warszawa 2008.
